Besparingen op alle niveaus

Een land van wachtlijsten

Dankzij de sociale zekerheid, werd België lange tijd als een sociaal paradijs beschouwd. Decennia van besparingen hebben dat beeld bij gesteld. Volgens Eurostat zit ons land procentueel in uitgaven voor sociale bescherming (8ste plaats met 19,3% van het BBP) zelfs al onder het gemiddelde van de 27 landen van de Europese Unie (19,9%), net voor Portugal en Slovenië. We besteden relatief veel aan administratie (8,4% – 4de) en onderwijs (6,3% – 9de), maar dat komt vermoedelijk door de meerkost van de ingewikkelde staatsstructuur met de opsplitsing van allerlei diensten die centraal op een efficiëntere manier beheerd kunnen worden. We staan aan de top wat betreft uitgaven voor hulp aan bedrijven (6,1% – 5de). Voor uitgaven voor milieubescherming hebben de regeringsdeelnames van Groen en Ecolo weinig opgeleverd. België staat pas op de 18de plaats van de 27 landen. Alleen voor uitgaven aan huisvesting en openbare infrastructuur doet het nog slechter en komt slechts op de 22ste plaats.(1) In Wallonië staan 32.000 mensen op een wachtlijst voor een park van in totaal maar 110.000 sociale woningen.(2) In Vlaanderen staan ze met 60.000 op een wachtlijst voor slechts 130.000 sociale woningen.(3) In Brussel staan ongeveer 37.000 mensen op een wachtlijst, dat zijn er bijna evenveel als het totale sociaal woningpark.(4) De gevolgen van die geringe publieke investeringen in sociale huisvesting vinden we terug in de armoedecijfers. Het armoederisico bedraagt in België 9,1% voor eigenaars, maar 29,5% voor huurders. In Wallonië is dat zelfs 11,8% en 34,1%.

Volgens het Instituut voor duurzame ontwikkeling zijn de huurprijzen (+44%) na die voor energie (+77%) tussen 2000 en 2012 het felst gestegen. De overheid zou dat kunnen verhelpen door een groter aanbod van publieke woningen, maar dat gebeurt niet. Geen wonder dat het immobiele patrimonium tussen 2000 en 2011 meer dan verdubbelde, van 440 miljard naar 1.066 miljard €.(5) Onder die omstandigheden stijgen de koopprijzen voor woningen onvermijdelijk mee. Volgens de Federale overheidsdiensten met goed 25% sinds 2006.(6) In Vlaanderen tracht men sociale verdringing tegen te gaan, niet door sociale woningen te bouwen, maar door bouwgrond en huisvesting te reserveren voor échte Vlamingen.(7) De beperkingen van dit “eigen volk eerst”-beleid komt tot uiting in de ouderenzorg. De ultra liberale denktank Itinera sloeg daarover deze zomer alarm. Er staan 109.000 tot 163.000 ouderen op wachtlijsten voor rusthuizen, slechts aan 41% van alle vragen naar service flats kan worden voldaan, slechts 55% van wie in aanmerking komt voor dagcentra vindt ook effectief een plaats. Al 10 jaar is men in Vlaanderen bezig met de afbouw van de traditionele, hoofdzakelijk publieke, rusthuisopvang, maar van de beloofde alternatieven komt niets in huis. Wallonië, waar de “ombouw” van deze geregionaliseerde sector nog niet zover gevorderd is, staat er veel beter voor. Voor de toekomst ziet het er trouwens alleen maar slechter uit, volgens Itinera moeten er in Vlaanderen jaarlijks 3.500 plaatsen bijkomen in de ouderenzorg om aan de behoeften te voldoen.

België glijdt stilaan weg uit de top van de landen van de Europese Unie qua procentuele publieke uitgaven voor gezondheidszorg. Het staat intussen op de 7de plaats, maar qua aandeel dat de patiënten uit hun zak moeten betalen staat het bovenaan met 20%, tegen 5,7% voor Nederland, 7,3% voor Frankrijk en 13,1% voor Duitsland.(8) Dat komt grotendeels door de prestatiegeneeskunde die hier nog steeds beoefend wordt. Hier en daar tracht vooral federaal minister Onkelinx voor sociale zaken en gezondheid, dat wat in te perken, onder meer door supplementen voor tweepersoonskamers ook voor niet-geconventioneerde artsen te verbieden (9) , maar het blijven druppels op een hete plaat. Dat werd nog maar eens geïllustreerd door een studie over de miraculeuse inkomsten van sommige specialisten door het federaal kenniscentrum voor de gezondheidszorg (KCE).(10) Voor gewone werknemers in de sector bedraagt de loonkloof met de profitsectoren nochtans 15% en de laatste baremieke loonsverhoging in de ziekenhuizen dateert al van 12 jaar geleden. De 130.000 werknemers van de Vlaamse sectoren konden een sociaal meerjarenakkoord van 210 miljoen € afsluiten met o.a. een bijna volledige 13de maand. De 300.000 werknemers van de federale sectoren blijven echter op hun honger zitten. Buiten het mini akkoord van 50 miljoen € afgesloten voor het jaar 2011, beperkt het bod van de regering zich tot 40 miljoen € in 2013, volledig te besteden aan extra tewerkstelling. Door het kortwieken van de landingsbanen (1/5 tijdskrediet vanaf 55 jaar i.p.v. 50 jaar) en het brugpensioen en het feit dat er niets inzit voor koopkracht, zijn einde maart de sectoronderhandelingen met de regering afgesprongen. Er is intussen nog steeds geen akkoord.

Volgens het Agentschap voor infrastructuur in het Onderwijs liggen in Vlaanderen in alle onderwijsnetten samen 2.655 dossiers voor scholenbouw, goed voor 2,6 miljard €, te wachten. De gemiddelde wachttijd bedraagt nu al 10 jaar.(11) De Vlaamse regering trok in 2011 194 miljoen € uit daarvoor, een druppel op een hete plaat. Het project voor privaat publieke samenwerking, destijds opgestart door Frank Vandenbroucke onder de naam ‘Scholen voor Morgen’ zou tegen 2016 200 nieuwe schoolgebouwen moeten opleveren, maar volgens de onderwijskoepels is dat ruim onvoldoende, slechts 4% van het patrimonium. In afwachting plaatsen scholen dan maar wat ijzeren platen en aluminium ladders. In Brussel, waar het tekort aan scholen nog schrijnender is, zullen dit schooljaar 3818 extra plaatsen gecreëerd worden in kleuter en lager onderwijs. Slechts 175 in echte gebouwen, al de rest is prefab.(12) De Franse gemeenschap heeft wel een plan voor de creatie van 5600 extra plaatsen, maar dat wordt pas in 2015 aangevat. Intussen tracht de Brusselse regering met een scholenplan van 29 projecten waarvan 7 Nederlandstalige, de meest dringende noden op te vangen. Onaanvaardbaar vond de Vlaamse gemeenschap dat, maar met centen kwam ze niet over de brug. Ze stapte integendeel naar het grondwettelijk hof om deze incivieke overtreding door het Brussels gewest van haar bevoegdheden aan te vechten. Ze kreeg op de koop toe nog gelijk ook, maar het plan wordt daardoor niet opgeschort, het is alleen niet voor herhaling vatbaar.

Langs beide kanten van de taalgrens kampt het onderwijs met een onbeheersbare uitstroom van leerkrachten. In de Franse gemeenschap geeft 40% van de jonge leerkrachten er tijdens de eerste vijf jaar lesgeven de brui aan.(13) In de Vlaamse gemeenschap zou dat een derde zijn, maar in Antwerpen zou het eveneens om 40% gaan. Marie-Dominique Simonet, minister voor het leerplichtonderwijs van de Franse gemeenschap, wil dit tegengaan door de studies voor onderwijzers en regenten op te trekken van 3 naar 5 jaar, ze wordt daarin gesteund door de onderwijsbonden en haar collega minister Jean-Claude Marcourt voor hoger onderwijs. Enkel de studentenvertegenwoordigers hebben bedenkingen. 30 jaar onderinvesteren in onderwijs heeft op alle vlakken gezorgd voor tekorten langs beide kanten van de taalgrens. Naast de tekorten qua infrastructuur beklagen leerkrachten zich over de werklast, de vlakke loopbaan, tijdrovende administratie en statutaire onzekerheid. Maar geen enkele van de talloze hervormingsvoorstellen tracht daaraan te remediëren bij gebrek aan middelen. In de Franse gemeenschap werd door de CDH dan maar de doos van pandora geopend: het in vraag stellen van het schoolpact dat de verdeling van de middelen tussen vrij en officieel onderwijs regelt.(14) Langs Nederlandstalige kant pakt onderwijsminister Smet uit met de zoveelste grote hervorming van het secundair onderwijs, maar opnieuw zonder bijkomende middelen.

De splitsing van het onderwijs langs taallijnen, de systematische onderinvesteringen, het gehamer op de pedagogische verantwoordelijkheden, de verdediging van het eigen net en het gebrek aan werkzekerheid hebben de strijdbaarheid ongetwijfeld aangetast. De onderwijsbonden sloven zich bovendien vooral uit om hun verantwoordelijkheidszin te etaleren, zo ook toen ze een teleurstellend akkoord tekenden met minister Smet over de vervroegde vertrekregeling. Toch broeit het ongenoegen en wanneer er de minste aanduiding is dat het hen menens is, slagen de vakbonden erin massaal te mobiliseren, dat werd in maart 2011 nog geïllustreerd met de mobilisatie van het stedelijk onderwijs van Antwerpen. Het hoger onderwijs barst uit haar voegen. Het aantal studenten is sinds het begin van de jaren ’90 met 50 procent gestegen, maar het aantal proffen en docenten bleef stabiel. In 1982 waren er aan de Vlaamse universiteiten in totaal 2507 proffen (in voltijdsequivalenten), in 2010 waren dat er in totaal 2601, een verwaarloosbare verhoging in absolute cijfers, een serieuze relatieve daling.

Aan de hogescholen is het aantal personeelsleden zelfs in absolute cijfers gedaald, van 8378 onderwijzende personeelsleden in 1995 naar 7908 in 2010. Aan de Vlaamse universiteiten zijn we van 21 studenten per prof in 1993 naar 32 studenten per prof in 2010 geëvolueerd. Het Vlaamse hoger onderwijsbudget bedroeg in 2006 nog meer dan 10.000 euro per student, in 2011 is het onder de 8.000 euro per student gezakt. Daarnaast is er ook een tekort aan aula’s. Gevraagd naar zijn standpunt daarover zei Voka topman Libeer dat de verhoging van het inschrijvingsgeld een taboe is dat verlaten moet worden.(15) In de Franse gemeenschap bedraagt het inschrijvingsgeld aan de universiteit, nu al meer dan in Vlaanderen. Tussen 2008 en 2011 is het aantal studenten dat beroep deed op een leefloon er met 15% toegenomen naar 16.874 jongeren. De beweging van de studenten in Quebec tegen de onderwijshervorming van de toenmalige rechtse regering Charest werd er met meer dan gewone aandacht gevolgd. De verwijzingen naar mei ’68 waren er niet uit de lucht gegrepen, ook toen was de toestroom aan studenten en gebrek aan middelen de aanleiding voor een sociale explosie.

Na de gemeenteraadsverkiezingen volgen besparingen op alle niveaus.

De federale regering heeft van de Europese Commissie uitstel afgedwongen voor haar begroting 2013 tot na de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober. Ze deed dat niet zomaar: het nieuws dat ze zal brengen zal immers hard aankomen. Het wordt dan besparen op alle niveaus, om te beginnen bij de gemeenten. Voor een overzicht van de gemeentefinanciën zijn we helaas aangewezen op een studie van juni 2012 door Belfius, een restant van Dexia. Het zal de lezer wel niet verbazen dat het effect van de kapitaalverhoging in de gemeentelijke holding, via welke de gemeenten participeerden in Dexia, en het wegvallen van de dividenden er niet afzonderlijk behandeld worden. Het wordt slechts terloops aangehaald en uiteraard geminimaliseerd. Toch haalt de studie aan dat de “eigen opbrengsten” voor alle gemeenten samen, over de legislatuur van 6 jaar een gemiddelde jaarlijkse stijging vertonen van 2,1%, maar in 2012 dalen met -0,3%. Onder “eigen opbrengsten” verstaat men ontvangsten uit het gemeentelijk patrimonium zoals huur, opbrengsten uit financiële beleggingen, het instellen van wegenheffingen in Wallonië en Brussel, etc. Belfius vermeldt terloops dat aan de ene kant de ontvangsten uit prestaties met gemiddeld 5,7% per jaar toegenomen zijn, maar dat de financiële opbrengsten, gespreid over 6 jaar gemiddeld met -2,4% zijn afgenomen, door dat verlies over 6 jaar te spreiden wordt het Dexia debacle vakkundig afgevlakt.

Zeven op de tien Vlaamse gemeenten vertonen een tekort op hun begroting 2012, in Brussel zes op de tien en in Wallonië vier op de tien, maar dat komt uitsluitend omdat de gewesten er guller bijspringen dan Vlaanderen. Het zou ons verbazen indien de gewestregeringen daar na de gemeenteraadsverkiezingen niet zouden op besparen. Alles samen hebben ze voor 2012 een tekort van 374 miljoen €.Voorlopig wordt dat gedragen door reserves, maar die kunnen nog maximaal twee maal zo een tekort aan. De gemeenten hebben ook schulden, netto voor een totaal van 10 miljard €, goed voor 4,2% van de totale overheidsschuld, bijna 25% van het balanstotaal van alle gemeenten samen.(16) De grootste schuldenaar is Antwerpen, voor een bedrag van 1,3 miljard €. Waar dat halen, is echter niet de inzet van de verkiezingen want daarover zijn de kandidaat burgemeesters het eens. Bovenop de pure gemeenteschulden staan de gemeenten ook in voor de tekorten bij de OCMW’s, die tussen 2007 en 2010 met 18% toenamen. De gemeenten garanderen ook zogenaamde doorgeefleningen, leningen die ze zijn aangegaan voor derden, de kerkfabriek bijvoorbeeld, om betere voorwaarden te bedingen.(17) Voor de volgende legislatuur staan de gemeenten bovendien voor zware extra uitgaven voor de brandweer, zieken- en rusthuizen, scholen en crèches, maar vooral voor de pensioenen van het personeel. Het aantal statutaire personeelsleden bedraagt nu minder dan de helft, steeds minder dragen bij aan hun pensioenstelsel terwijl het aantal rechthebbenden toeneemt. Bovendien wensen de contractuele gemeentewerkers terecht dezelfde condities, ook voor hun pensioen. Om het stelsel overeind te houden werd de financiering van de pensioenen hervormd.(18) De gemeentebijdragen zullen daardoor toenemen tot 41,6% in 2016, terwijl dat nu afhankelijk van de categorie werknemers varieert tussen 31% en 41%.

De begrotingen van de gewesten en gemeenschappen zullen sterk bepaald worden door de uitkomst van de onderhandelingen over de herziene bijzondere financieringswet. Een politiek akkoord daarover moet worden onderhandeld na de discussie over de sanering van de overheidsfinanciën die België tegen 2015 budgettair in evenwicht moet brengen. In totaal wordt voor bijna 17 miljard € aan bevoegdheden overgeheveld naar de deelstaten. Tot nog toe haalden de gewesten 43% van hun ontvangsten uit fiscale autonomie, uiteindelijk zal dat opgetrokken worden naar 73%. Aangezien de bijpassende budgetten slechts gedeeltelijk mee worden overgeheveld met de bevoegdheden, voor “werk” is dat bijvoorbeeld maar 90%, zit in die overdracht een automatische besparing ingerekend. Dat is ook zo voor de dotaties aan de gemeenschappen. Voor hun extra bevoegdheden voor +80-jarigen en “hulp aan personen” zal de dotatie gebaseerd zijn op het aantal betrokkenen, de inflatie, maar slechts op 82,5% van de groei. Bovendien zal de bijdrage van de gewesten en gemeenschappen aan de pensioenen van hun ambtenaren geleidelijk opgetrokken worden. Tegen 2030 zou dat gelijk moeten zijn aan die van werknemers uit de privésector, 8,86%.

We hadden het eerder over strubbelingen in de Vlaamse regering en het gebruik van de kaasschaaf. De begroting 2012 zal wellicht worden afgerond met een overschot van 11 miljoen €. Het vernieuwde Vlaams sociaal beleid wordt uitgesteld. In 2013 wil de Vlaamse regering 700 miljoen tot 1 miljard € besparen. Ze denkt daarbij aan het vervroegd uittreden in onderwijs, de beperking van het maximaal aantal cumuleerbare ziektedagen, de vermindering van het aantal Vlaamse ambtenaren en het opdrijven van de kostendekkinggraad van De Lijn. Het Waals Gewest en de Franse gemeenschap zullen in 2012 een gezamenlijk tekort hebben van 460 miljoen € dat tegen 2015 volledig weggewerkt moet zijn. Ook daar zal naast een hele reeks besparingen en bevriezingen van uitgaven, bespaard worden op de vervroegde uittreding in het onderwijs. Er wordt bovendien gewerkt aan talloze nieuwe heffingen, bijvoorbeeld op de winning van drinkwater, en belastingen zoals de invoering van een wegenvignet vanaf 2013. Het Brussels Hoofstedelijk Gewest moet een begrotingstekort van 245 miljoen € in 2012 tegen 2015 wegwerken. De Duitstalige gemeenschap heeft beslist de loonkosten en de werkingskosten te verminderen. Voor het onderwijzend personeel bijvoorbeeld wil ze de weddeschalen met 1% verminderen in 2013 en nog eens met 1% in 2014, de maatregel zou van toepassing blijven tot respectievelijk 2018 en 2019. De Franse gemeenschapscommissie wil op basis van een meerjar;enbegroting tegen ten laatste 2014 een evenwicht bereiken.

Het is om manisch depressief van te worden. In Februari 2012 voorspelde de Nationale Bank dat de Belgische economie zou krimpen.(19) De Europese Commissie bevestigde: een negatieve groei van -0,1%, waarmee België trouwens beter zou doen dan gemiddeld in de Eurozone (-0,3%).(20) “Begroting van kwaad naar erger” titelde De Standaard.(21) In totaal zou de regering bij de begrotingscontrole in maart bijna 2 miljard € moeten vinden.(22) Ze vond er tot ieders verbazing relatief pijnloos bijna 2,5 miljard.(23) In juni veraste de Nationale Bank opnieuw door haar groeiprognose op te trekken tot 0,6%. Alles leek mee te zitten. De aantrekkingskracht van Duitsland, onze belangrijkste handelspartner. De rentevoeten waardoor België nog nooit zo goedkoop kon lenen.(24) Een explosie van de vraag naar Belgisch overheidspapier.(25) Een vastgoedmarkt die onder controle leek en activa van Dexia die geen hoog risico inhielden. De koopkracht van de gezinnen zou wel dalen, maar dat zou gecompenseerd worden door een afname van het sparen. De inflatie zou zelfs lager zijn dan gemiddeld in de Europese Unie dankzij een daling van de olieprijs. De overheidsschuld zou wel opnieuw toenemen, maar minder dan in de andere eurolanden waardoor de kloof met die landen zou verminderen tot 6,5%. Het enige slechte nieuws zou komen van de werkgelegenheid, die zou minder snel groeien dan de beroepsbevolking. Een belangrijke factor daarin zou het verlies zijn van 13.000 banen tegen einde 2013 ten gevolge van de besparingen bij de federale overheid en in de gezondheidszorg.(26) “Europa’s zieke man wordt jonge vrouw’, aldus De Morgen.(27)

De ontnuchtering liet niet lang op zich wachten. Op 2 augustus kwam Luc Coene, gouverneur van de Nationale Bank met een nieuw orakel. In plaats van een krimp met -0,1% vertoonde het tweede kwartaal van 2012 er naar verluidt een van -0,6% (28) , met uitzondering van de grote recessie van 2008-2009 de grootste krimp in 19 jaar tijd. Het eerste kwartaal moest bovendien herzien worden van 0,3% groei naar 0,2%. Het aantal banen in dat kwartaal was gezakt met 8.200, hoofdzakelijk door het schrappen van 5.100 banen bij administraties en onderwijs.(29) Het begon te dagen dat de lage rentevoeten waren doorgeschoten. België kon in juli gratis lenen, voor leningen op drie maand zelfs tegen een negatieve rente van -0,003% op jaarbasis.(30) Dat betekent weliswaar dat ons land beschouwd wordt als een veilige haven, maar ook dat kapitaalbezitters alle vertrouwen verloren zijn en bereid zijn te betalen voor veiligheid, een beetje zoals het huren van een safe. De Duitse motor was dan toch zo sterk niet. De daling van de olieprijzen kwam er niet, integendeel. Dexia bleek op de rand van het faillissement te balanceren met een negatief eigen vermogen van 2,3 miljard en zou volgens Coene nog dit najaar een kapitaalsinjectie nodig hebben. Alsof dat niet volstond voegde Coene eraan toe dat de groei ook in het derde kwartaal wellicht achteruit gaat en ons land dus officieel in een recessie belandt. De federale regering slikte en incasseerde. Ze beweert nog geen vraag voor extra kapitaal van Dexia ontvangen te hebben en voldoende buffers aangelegd te hebben om het begrotingstekort van 2,8% aan te houden. Vlaams minister-president Peeters kon echter niet nalaten Coene te beschuldigen van paniekzaaierij.

Voor de federale regering is dat alle behalve goed nieuws. Volgens het planbureau zou het begrotingstekort van 2012 zou uitkomen op 2,95%, boven de doestelling die de regering zichzelf gesteld had van 2,8%. In principe zou ze de begroting daardoor met 500 miljoen € moeten bijsturen, maar volgens minister van Begroting Olivier Chastel kan dat overbrugd worden door 568 miljoen € uitgaven te bevriezen in afwachting van nieuwe maatregelen. Voor 2013 dreigt het tekort uit te komen op 3,35%, terwijl de doelstelling 2,15% is. Dat vergt een extra inspanning van 4,6 miljard €.(31) Haalt ze de 3% niet, dan kan België een boete oplopen van de Europese Commissie van 700 miljoen €.(32) Het zorgt alvast voor de nodige spanningen in de regering. Zowel John Crombez als Vincent Van Quickenborne dreigde begin september met ontslag. De eerste naar aanleiding van Reynders inschikkelijkheid over een akkoord over fiscale amnestie met Zwitserland. De Tweede omdat PS en CdH de meerwaardebelasting opnieuw op tafel wil gooien. Het gaat om het voorstel om wie meer dan 1,25 miljoen € bezit een crisisbelasting van 0,5% te laten betalen. De PS wil ook aandelenopties belasten als beroepsinkomsten en een meerwaardebelasting op aandelenpakketten van meer dan 100.000 €, net als een solidariteitsbijdrage voor grote bedrijven die dividenden uitkeren zonder daarop belastingen te betalen. De SPa wil een belasting op winst uit vermogens.(33) Vermoedelijk zal daar in de begrotingsbesprekingen die volgen op de gemeenteraadsverkiezingen niet veel van overblijven.

Er bestaat geen twijfel over dat er paniek is ontstaan over de economische vooruitzichten. Intussen is bevestigd dat de Amerikaanse FED een derde ronde geld drukken lanceert (34) , werd overeen gekomen dat de ECB onbeperkt staatschulden gaat opkopen en werd het licht op groen gezet voor het Europees Stabiliteitsmechanisme.(35) In ons land zal het relanceplan dat op 17 juli werd onderhandeld wellicht worden bijgesteld. Toen sprak men over werkbonussen, tot netto 15 euro/maand voor wie maximaal 2337 euro bruto verdient. Voorts over het optrekken van het minimumpensioen van zelfstandigen met 20 tot 25 € per maand, een vermindering van de loonlasten voor KMO’s bij de drie eerste aanwervingen, 10.000 stageplaatsen voor -25 jarigen, een lastenverlaging voor wie geen secundair diploma heeft en voor oudere werknemers. In de horeca zouden zaakvoerders slechts een forfait moeten betalen aan sociale bijdragen voor voltijdse banen. In de non-profit worden 800 banen gecreëerd en de voorheffing voor onderzoekers wordt voortaan met 80% i.p.v. 75% verminderd. (36)

Op het verlanglijstje van de regeringspartijen voor de begroting 2013 staat een verhoging van de BTW met 0,5 of 1% en de invoering ervan voor honoraria van advocaten. Extra taksen op vliegtickets, intercommunales, beurswinsten uit speculatie en aandeelhouderswinsten uit liquidaties. Accijnzen op alcohol en tabak. Het optellen van de interesten op spaarboekjes voor de berekening van de roerende voorheffing. Een belastingsschijf van 52 tot 55% voor de hoogste inkomens (vanaf 8.000 € bruto/maand). Een belasting op onroerend vermogen, een beperking van de fiscale aftrekbaarheid op 60 jaar voor pensioensparen en levensverzekeringen, een minimumbelasting voor vennootschappen en een indexsprong.(37) Alle blikken keren echter vooral naar de spaarvermogens. De regering wil die activeren via belastingskredieten voor de aankoop van bedrijfsobligaties. De SP.a pleit voor een volkslening.

Einde maart diende PS kamerlid Christiane Vienne een wetsvoorstel in voor de invoering van een Livret B naar Frans model.(38) Ze stelt een rente voor die overeen stemt met die voor de notionele interestaftrek. In 2012 zou dat 3,42% opleveren, voor 2013 zou dat naar verwachting 2,57% zijn. In het wetsvoorstel wil men en minimumrente van 2% garanderen. Het zou om spaarrekeningen gaan van maximaal 25.000 €, beperkt tot één rekening per persoon. Alle banken moeten het aanbieden, maar krijgen daarvoor wel 1 jaar de tijd. Het aldus opgehaalde geld mag enkel gaan naar kredieten aan kmo’s, zelfstandigen en gezinnen. Ongebruikt geld gaat naar een fonds ter ondersteuning van grote investeringsprojecten via projectobligaties.(39) Ecolo en Groen willen een groen spaarboekje met een rente van 2,5% om spaargelden naar ecologisch duurzame projecten te kanaliseren. Febelfin vindt de rentes te hoog, maar wil wel retailobligaties of projectbonds waarbij spaargeld wordt gemobiliseerd voor de bouw van scholen, rusthuizen, ziekenhuizen, snelwegen, energie- en grote infrastructuurprojecten.(40) Kris Peeters wil banken aanzetten om meer krediet te verlenen aan bedrijven, door met de Vlaamse overheid waarborgen te verlenen zodat de banken zelf niet moeten instaan voor de risico’s. Spaarders zouden dan kunnen intekenen op die door de Vlaamse overheid gewaarborgde leningen aan bedrijven. Zowel Agoria, Voka, de Confederatie Bouw als Unizo vinden dat laatste een uitstekend idee. Groen, Open VLD en LDD vragen zich echter af op dit geen hypotheek legt op de Vlaamse begroting.(41)

Voetnoten

 

1. La Belgique dépense moins que la moyenne pour sa protection sociale – Le Soir 28/08/2012
2. Risque accru de pauvreté pour les locataires privés – Le Soir 6/04/2012
3. Huursubsidies in Vlaanderen zijn mogelijk – De Standaard 21/02/2012
4. Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting – Feiten en Cijfers – In België zijn slechts 7% van alle woningen sociale huurwoningen tegen 32% in Nederland, 23% in Oostenrijk, 17% in Frankrijk, 18% in het VK, maar slechts 4,6% in Duitsland.
5. La richesse immobilière a doublé en 10 ans – Le Soir 17/08/2012
6. Gemiddelde woningprijs bestaat niet – De Tijd 18/04/2012
7. De l’habitat pour les Flamands d’abord – 11/08/2012
8. Belgische patiënten betalen zich blauw aan gezondheidszorg – De Tijd 19/04/2012
9. Chambre double: honoraires limités – Le Soir 11/06/2012
10. Le tabou est levé sur les revenus des spécialistes – Le Soir 1/06/2012
11. Nieuw diepterecord voor scholenbouw – De Tijd 230/08/2012
12. Rentrée réussie dans les préfabriqués – Le Soir – 4/09/2012
13. L’école, est-elle efficace – Le Soir 27/08/2012
14. Les élections rallument la guerre scolaire – Le Soir 28/08/2012
15. Een reactie op “Het taboe voorbij: Pro hogere inschrijvingsgelden?” door de Actief Linkse Studenten
16. Gemeentefinanciën 2012: bestuursperiode getekend door de crisis – Studie Belfius 26/06/2012
17. Schuldenberg gemeenten groter dan die van Vlaams Gewest – De Morgen – 12/07/2012
18. Wet van 24 oktober 2011 – http://www.avcb-vsgb.be/nl/actualites-full.html?cmp_id=7&news_id=2032&vID=342
19. Nationale Bank legt Belgische zwaktes bloot – De Tijd 15/02/2012
20. La récession pour seul horizon – Le soir 24/02/2012
21. De Standaard 15/02/2012
22. L’effort Total: 1,969 milliard – Le Soir 25/02/2012
23. Le contrôle budgétaire épargne le contribuable: l’Etat paye la facture – Le Soir 12/03/2012
24. Belgische staat leende nog nooit zo goedkoop – De Tijd 2/06/2012
25. Handel in Belgisch overheidspapier explodeert – De Tijd 24/05/2012
26. Nationale Bank trekt groeiprognose Belgische economie op tot 0,6%.- De Tijd 12/06/2012
27. De Morgen 19/07/2012
28. Het werd achteraf door het INR Instituut voor Nationale Rekeningen herzien naar -0,5% – La Belgique rattrapée par la morosité – Le Soir 9/09/2012
29. Forse krimp Belgische economie slaat gat in de begroting – De Tijd 2/08/2012
30. Belgische staat leent opnieuw gratis – De Tijd 1/08/2012
31. België moet in 2013 bijna 5 miljard euro besparen – De Tijd 14/09/2012
32. België riskeert opnieuw begrotingsboete van EU – De Tijd 15/09/2012
33. Hoogspanning over nieuw belastingoffensief PS – De Tijd 13/09/2012
34. Amerikaanse geldpers zet beurzen onder stoom – De Tijd 15/09/2012
35. Et la lumière fut (un peu) – Le Soir 15/09/2012 en Le MES sera pleinement opérationnel en octobre – Le Soir 15/09/2012
36. Relance Les grandes lignes du plan du gouvernement – Le Soir 18/06/2012
37. Budget: Chastel livre la liste des mesures proposées par les partis – Le Soir 20/09/2012
38. Des bons de caisse pour financer les écoles – Le Soir 9/09/2012 In Frankrijk bestaat een van belastingen vrijgesteld spaarboekje A dat uitsluitend dient voor de financiering van sociale huisvesting e, een spaarboekje B, ook deels vrijgesteld, voor de financiering van kmo’s en zelfstandigen.
39. PS stelt spaarboekje B voor met rente voor notionele intrestaftrek – De Tijd 14/09/2012
40. Febelfin is de Belgische federatie van de financiële sector. Banken denken aan uitgifte retailobligaties – De Tijd 8/09/2012 – Livret vert, livret B? “c’est inadapté” – Le Soir 15/09/2012
41. Peeters legt bankenplan op tafel – De Tijd 15/09/2012

>>> Inhoudstafel