“Bad bank” om schulden te collectiviseren en winsten veilig te stellen?

Breng de volledige financiële sector in publieke handen!

Griekenland is failliet, dat is stilaan officieel. De kredietwaardigheid van Italië wordt naar beneden herzien. Het geloof in de toekomst van de eurozone zit op een dieptepunt. De Belgische regering stemt ermee in om een ‘bad bank’ te creëren waarin alle rommel van Dexia zit. Dexia scoorde op de Europese stresstest voor de banken de 12de positie op 91 banken, slechts 11 banken zijn dus beter bestand tegen de crisis. Mogelijk is dit slechts het begin van een nieuwe ronde van reddingsoperaties in de banksector.

“Nagel aan de doodskist van België”

De waarde van de aandelen van Dexia ging gisteren met 22% naar beneden. Aanleiding was de vrees dat Dexia in grote mate blootgesteld is aan Griekse overheidsschulden, het gaat om 3,4 miljard euro. Met private schulden in Griekenland erbij komt Dexia aan 4,8 miljard euro. Een deel van de Griekse schulden, 21% ervan, werd al afgeschreven maar mogelijk zal meer dan de helft moeten worden afgeschreven.

Reeds voor de zomer verklaarde ratingbureau Moody’s: “Dexia is de nagel aan de doodskist van België en kan mogelijk het einde van de eurozone betekenen.” De ineenstorting van de waarde van Dexia heeft ook verregaande gevolgen voor de financiering van de steden en gemeenten die goed zijn voor 14,4% van de Dexia-aandelen. Zullen de gemeenten er nog in slagen om de besparingsoperaties op lokaal vlak tot na de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 uit te stellen? Deze besparingen als gevolg van gokschulden zullen bovenop de federale en regionale aanvallen komen.

Speculanten en bankiers kregen vrijspel van de politici

Dexia is met het politieke establishment verweven, het is geen toeval dat Jean-Luc Dehaene (CD&V) er voorzitter is. Bij de financiële crisis van 2008 kreeg Dexia 6 miljard euro van de Franse en Belgische regeringen. De gemeenten en de overheid hebben via Dexia deelgenomen aan het casinokapitalisme en willen nu de factuur daarvoor naar ons doorschuiven. Op alle niveaus sloten de verkozenen de ogen voor de risico’s die ze in naam van de gemeenschap aangingen.

De top van Dexia bracht met de steun van de Franse en Belgische regeringen een scenario naar voor waarbij de risicovolle activiteiten in een ‘bad bank’ worden ondergebracht, terwijl de ‘gezonde’ onderdelen van de groep worden verkocht om Dexia te herkapitaliseren. Dit betekent in de praktijk dat de verliezen worden genationaliseerd, terwijl de winsten worden geprivatiseerd. Premier Leterme kondigde meteen aan dat de Belgische regering een staatswaarborg geeft voor de ‘bad bank’. Het zou om 57 miljard euro gaan.

Spaargeld in gevaar?

Velen stellen zich vragen over de veiligheid van hun spaargeld. De regering biedt garanties voor een waarde van 100.000 euro per klant. Toch werd gisteren voor 300 miljoen euro van Dexia-rekeningen weg gehaald. Een echte bankrun is dat nog niet, het wijst wel op een groeiend wantrouwen en een angst.

Het klopt dat we niet kunnen vertrouwen op bankiers en speculanten die met ons geld gokken. De politici doen er alles aan om ons gerust te stellen, maar wat als na Griekenland ook Italië onderuit gaat? Dat zou opnieuw een zware slag kunnen betekenen voor Dexia en andere Belgische banken. De regering kan wel tussenkomen om Dexia volledig te ‘nationaliseren’. Dat zou de belastingbetalers mogelijk zowat 4 miljard euro kosten, maar het gaat een balanstotaal van 247 miljard euro (of twee derden van het Belgische bbp). Operaties van die omvang kunnen moeilijk meermaals worden herhaald.

Banken in publieke handen!

Een openbare bank met alle slechte schulden dient enkel om de verliezen te collectiviseren zodat de private speculanten hun toekomstige winsten kunnen veilig stellen. Dit is niet wat wij onder nationalisatie verstaan. Wij pleiten ervoor dat de volledige financiële sector uit de handen van de speculanten en bankiers wordt gehaald om onder publieke controle te worden geplaatst.

Zoals we op de voorpagina van ons oktoberblad stellen: “Als we de dictatuur van de markten willen stoppen en de financiële sector een maatschappelijk nuttige rol willen laten spelen, dan moeten we de sector uit de handen van de financiële haaien halen. De volledige sector moet in publieke handen worden genomen. Niet om de schulden op de gewone bevolking af te wentelen, maar om een einde te maken aan de greep van de speculanten op onze levensstandaard en als onderdeel van de strijd voor een samenleving waarin de behoeften en noden van de meerderheid van de bevolking centraal staan.”

Volledige sector nationaliseren

De voorbije jaren kregen de grote aandeelhouders dividend na dividend uitgekeerd. De managers werden beloond met gigantische bonussen. Nu ze te groot worden, moeten de risico’s door de belastingbetalers overgenomen worden. Het is een illusie te denken dat dit ons niets zal kosten, zoals Leterme suggereert. Indien het niet om problematische kredieten zou gaan, was er geen enkele reden om ze door de overheid te laten overnemen.

In plaats van de sector stuk voor stuk op te kuisen en terug in handen te geven van diezelfde aasgieren moet de volledige sector in publieke handen komen. De grote aandeelhouders hoeven hiervoor geen enkele schadevergoeding ontvangen. Ze hebben al lang genoeg als parasieten van het systeem geprofiteerd. Voor de kleine aandeelhouder die door de massapropaganda overtuigd werden om spaargeld te beleggen in aandelen in de financiële sector, moet een vergoeding worden voorzien op basis van bewezen behoeften.

Eens de financiële sector in publieke handen is, mag ze niet op hetzelfde spoor komen als vroegere banken waar de overheden de belangrijkste aandeelhouders waren en die volledig in de logica van het kapitalisme werkten. De sector moet onder directe controle en beheer komen van de werknemers en klanten. Dat moet toelaten om erover te waken dat de banken een maatschappelijk nuttige rol spelen: het bewaren van ons spaargeld en het voorzien van betaalbare leningen.

In de plaats van door vet betaalde topmanagers moet de sector beheerd worden door een verkozen comité met vertegenwoordigers van de werknemers, de klanten en de arbeidersbeweging. Deze verkozenen mogen geen enkel privilege overhouden aan hun functie. Dat is de enige manier om te vermijden dat deze vertegenwoordigers via allerhande premies en bonussen worden omgekocht om in te gaan tegen de belangen van de gewone bevolking.

Het systeem is ziek

De nieuwe bankencrisis is het gevolg van de nieuwe fase in de recessie die sinds 2007-08 de wereldeconomie in haar greep heeft. Het kapitalisme heeft de afgelopen jaren allerhande maatregelen uitgetest om op deze crisis te antwoorden. Alle remedies – van stimulusmaatregelen tot harde besparingen – hebben gefaald. Het kapitalisme is doodziek, dan werkt een aspirine niet meer. De arbeidersbeweging moet in het offensief gaan om haar belangen te verdedigen. Op syndicaal en politiek vlak moeten we ervoor strijden dat het bank- en kredietwezen in een sterke publieke instelling wordt gebracht als onderdeel van een socialistisch herstelbeleid.