Afghaanse bevolking draait op voor chaos na 20 jaar Amerikaanse bezetting
Twintig jaar na de invasie van Afghanistan in 2001, vertrekken de Amerikaanse troepen samen met andere geallieerde troepen. Duizenden Amerikaanse en geallieerde troepen kwamen om het leven in de eindeloze oorlog met de Taliban, tienduizenden raakten gewond terwijl honderdduizenden Afghanen het leven lieten of gewond raakten.
De kapitalistische media citeren vele niet bij naam genoemde diplomaten en ‘Westerse functionarissen’ die zeggen dat Biden een ernstige fout maakt door opdracht te geven tot deze terugtrekking. Zij wijzen erop dat de zeer reactionaire Taliban sterker is dan op enig moment sinds de Amerikaanse invasie. De Taliban controleren nu het grootste deel van het platteland en verschillende belangrijke steden, waaronder de hoofdstad Kaboel. Er is een massale vluchtelingencrisis begonnen met wanhopige mensen die vluchten terwijl de Taliban oprukken. Volgens één schatting zijn sinds januari 300.000 mensen hun huizen ontvlucht.
De snelheid waarmee de positie van het door de VS opgeleide leger wordt ontrafeld schijnt voor de westerse leiders als een schok te zijn gekomen. Er is duidelijk een mogelijkheid dat de Taliban in de komende maanden de controle over het volledige land overnemen, maar de huidige ontwikkelingen kunnen ook het begin zijn van een langdurige burgeroorlog.
Na 20 jaar zijn de inspanningen van de VS voor ‘nation building’ voorspelbaar op een volslagen mislukking uitgelopen. Er is geen bewijs dat nog eens 20 jaar Amerikaanse troepen in Afghanistan de uitkomst zou veranderen. De regering-Biden is gedwongen de verzwakking van het VS-imperialisme in de regio te aanvaarden en laat Afghanistan achter zich om haar belangen in Oost-Azië krachtiger te behartigen.
Een overwinning van de Taliban zou rampzalige gevolgen hebben voor de rechten van de gewone mensen in Afghanistan, vooral voor vrouwen. De Taliban hebben meisjes niet naar school laten gaan toen zij in de jaren 1990 aan de macht waren en hun ideologie verdedigt de volledige onderwerping van vrouwen.
De kritiek van gevestigde commentatoren op de terugtrekking, gebaseerd op bezorgdheid over wat er met de gewone Afghanen zal gebeuren, is echter pure hypocrisie. De VS waren niet in Afghanistan om vrouwen of de werkende massa’s in het algemeen te helpen.
In werkelijkheid was deze oorlog een vernederende nederlaag voor het Amerikaanse imperialisme, wellicht de ernstigste sinds de nederlaag in Vietnam in 1975. Het is een zware klap voor het Amerikaanse ‘prestige’ en dit creëert openingen voor de Chinese en Russische rivalen.
Socialisten geven helemaal niets om het prestige van de oorlogsstokers en oorlogsmisdadigers en wij juichen het einde van dit zinloze imperialistische avontuur toe. We moeten echter aandachtig kijken hoe dit is gebeurd en wat het Afghaanse volk te wachten staat.
De waarheid over 20 jaar Amerikaanse bezetting
De VS vielen Afghanistan binnen onder het voorwendsel dat ze een einde wilden maken aan de rol van het land als “veilige haven” voor Al Qaeda, de terroristische organisatie die achter de bomaanslagen van 11 september 2001 in de VS zat. Zowel de Taliban als Al Qaeda waren verlengstukken van de door de CIA gesteunde Moedjahedeen die in de jaren 1980 in Afghanistan tegen de Sovjets hadden gevochten. In die zin speelde de CIA een directe rol bij het creëren van de strijdkrachten die op 11 september 2001 terugkwamen om duizenden mensen af te slachten in New York.
De ware reden voor de invasie in Afghanistan in 2001 was dat de heersende klasse in de verschrikking van de aanslagen van 11 september een gelegenheid zag om de rol van het VS-imperialisme in het Midden-Oosten opnieuw te bevestigen. Tegelijk wilde het Amerikaanse establishment het ‘Vietnam-syndroom’ bij de bevolking overwinnen, namelijk een terughoudendheid om militaire avonturen te steunen na die historische nederlaag. Kortom, het was een poging om het langdurige verval van de VS-macht te keren. Dezelfde logica gold voor de nog rampzaliger invasie van Irak in 2003, met als extra stimulans de controle over de enorme oliereserves van dat land.
Hoewel de militaire capaciteit van Al Qaeda na 2001 vrij snel was verminderd, gingen de VS niet weg en de ‘missie’ werd steeds meer gericht op het opbouwen van een stabiele Afghaanse staat die dienstbaar was aan de westerse kapitalistische belangen. Een triljoen dollar werd aan deze inspanning besteed, voornamelijk aan het militaire conflict met de Taliban. Dit was een goudmijn voor wapenfabrikanten en militaire bedrijven, maar het Afghaanse volk had er weinig baat bij. Het door de VS gesteunde regime, dat in het verleden door verschillende plaatselijke krijgsheren werd gesteund, was ongelooflijk corrupt en het leger was bijna even wreed als de Taliban. Maar steeds weer werd verkondigd dat “het tij aan het keren was” en dat de Taliban konden worden verslagen als er maar meer troepen werden gestuurd of meer geld werd besteed aan de opleiding van plaatselijke troepen.
De “Afghanistan Papers”, een reeks geheime interne regeringsdocumenten die bijna twee jaar geleden aan het licht kwamen, onthulden de massale campagne van misleiding van het Amerikaanse publiek gedurende tientallen jaren. Zoals we destijds in een artikel samenvatten, wezen ze op “decennia van voortdurende disfunctie, instabiliteit en wijdverspreid geweld in heel Afghanistan als een direct resultaat van de Amerikaanse interventie. De strategie van de VS werd door één van de geïnterviewde bronnen omschreven als ‘koloniaal’ in haar gebrek aan aandacht voor de gewone Afghaan. Andere geïnterviewde bronnen beschrijven een wijdverspreide tolerantie van de macht van de krijgsheren, tientallen miljarden die aan ‘ontwikkelingshulp’ besteed werden maar vooral richting massale corruptie gingen, en een totaal gebrek aan enige coherente langetermijnstrategie.”
De toekomst van Afghanistan
Zoals eerder gezegd bestaat er, zelfs indien de Taliban, die van oudsher een sterke basis hebben in de Pashtun-gebieden in het oosten en zuiden van het land, er niet in slagen Afghanistan op korte termijn in hun macht te krijgen, een reëel gevaar voor een burgeroorlog langs etnische lijnen. Dit komt doordat de centrale Afghaanse staat, onder leiding van de ondertussen gevluchte president Ashraf Ghani, vrijwel geen gezag had. De echte macht achter de staat waren de semi-feodale etnische krijgsheren, van wie velen bijna even wreed zijn als de Taliban en volkomen corrupt. Ghani, die heeft geprobeerd om met de krijgsheren te breken, zocht wanhopig hun hulp. Een deel van de aantrekkingskracht van de Taliban in de jaren 1990, toen zij na een wrede burgeroorlog aan de macht kwamen, was dat zij minder corrupt was dan deze elementen en veel Afghanen hoopten dat zij voor orde zou zorgen. Vandaag zijn er veel minder illusies in de Taliban, hoewel zij nog steeds aanzienlijke steun genieten onder delen van de bevolking.
Het regionale en mondiale imperialisme hebben lang gestreden om invloed op en controle over Afghanistan, dat op een belangrijk knooppunt in Centraal-Azië ligt en aan vele landen grenst. De Taliban worden van oudsher gesteund door Pakistan, dat Afghanistan wil gebruiken als tegenwicht tegen zijn aartsrivaal India. Maar ook het Chinese regime komt tussenbeide. Onlangs werden vertegenwoordigers van de Taliban ontvangen, waarbij de belofte werd bekomen dat zij zich niet met Chinese aangelegenheden zouden moeien in ruil voor de facto erkennen. Het Chinese regime wil dat de Taliban geen hulp verlenen aan etnische moslimminderheden zoals de Oeigoeren die in China onderdrukt worden. Rusland heeft troepen naar Tadzjikistan gestuurd nu Afghaanse vluchtelingen over de Tadzjiekse grens vluchten.
Socialistische antwoorden
Gezien de recente geschiedenis van het land en de zwakte van zijn arbeidersbeweging, is het moeilijk om op korte termijn een uitweg te zien voor arbeiders, boeren en jongeren in Afghanistan.
Wel is het duidelijk dat noch imperialistische interventie noch de heerschappij van islamitische fundamentalisten een uitweg biedt voor de massa’s. Geen van de problemen van het land, waaronder massale armoede, corruptie, het ontbreken van democratische grondrechten en onderdrukking van nationale minderheden, kan worden opgelost op basis van het kapitalisme.
Wat nodig is, is een massabeweging gebaseerd op verzet tegen de inmenging van alle imperialistische krachten, met als doel een democratische arbeiders- en boerenregering tot stand te brengen die zich expliciet inzet voor de bevrijding van vrouwen. Dit zou een groot deel van de groeiende Afghaanse stedelijke bevolking voor zich kunnen winnen. Een dergelijke beweging zou zich moeten verenigen met de arbeidersklasse van Pakistan en andere buurlanden en moeten streven naar een socialistische federatie in de regio, gebaseerd op de eerbiediging van het zelfbeschikkingsrecht van de verschillende nationaliteiten.
