Inleiding

Het fascisme is een politieke stroming die zich vooral op de kleinburgerij baseert en die door de burgerij wordt gebruikt om de arbeidersbeweging volledig te atomiseren. Het breken van de georganiseerde arbeidersbeweging wordt pas mogelijk na fundamentele nederlagen waardoor het voor de arbeidersbeweging moeilijker wordt om het vertrouwen van de middenklasse te winnen in de strijd voor een socialistische samenleving. Het fascisme onderscheidt zich van klassieke politiedictaturen door haar bredere basis van steun in de samenleving onder de middenklasse alsook lagen die los zijn komen te staan van de arbeidersbeweging zoals werklozen en andere armen die wel eens als ‘lompenproletariaat’ worden omschreven. Het fascisme gaat gewapenderhand over tot het opleggen van haar politiek van terreur en tot het breken van de arbeidersbeweging. Voor de burgerij is het inzetten van het fascisme een laatste reddingsmiddel.

Hieronder publiceren we enkele algemene artikels van Trotski over het fascisme. Het gaat vooreerst om drie artikels die deel uitmaakten van de brochure ‘Fascisme: wat het is en hoe te bestrijden’, een bundeling van teksten die in 1944 in het Engels verscheen en in 2003 door marxisme.be naar het Nederlands werd vertaald. Het gaat om de teksten ‘Wat is fascisme?’, ‘Hoe Mussolini triomfeerde’ en ‘Burgerij, kleinburgerij en arbeidersklasse’. Daarna volgt de tekst ‘Wat is nazisme’, door Trotski in 1933 geschreven en nu (voor zover wij weten) voor het eerst naar het Nederlands vertaald. Deze teksten zijn een algemene inleiding om de volgende hoofdstukken te kaderen.