Griekenland. Zij schrijven memoranda, wij schrijven geschiedenis
Momenteel vindt in Griekenland de eerste 48-urenstaking sinds 1992 plaats. De beweging van de ‘misnoegde’ jongeren en de activisten van de arbeidersbeweging kwamen voor een dergelijke actie op. Ze willen daarmee protesteren tegen de stemming in het Griekse parlement over het tweede memorandum, een nieuw pakket besparingsplannen opgelegd door de trojka (EU, IMF en de Europese Centrale Bank). We publiceren een licht aangepaste versie van het uitgebreide pamflet waarmee onze Griekse kameraden van Xekinima in de beweging tussenkomen.
Een nieuwe beweging doet de Griekse samenleving op haar grondvesten daveren en dit terwijl Europa aandachtig toekijkt. De beweging van de ‘misnoegden’ zorgt voor nieuwe hoop en dit toont het potentieel. Dit stelt de uitdaging voor leiding van de vakbonden en van de grote linkse partijen duidelijk: ze moeten vooraan staan in het uitbouwen van een reële massabeweging. Het potentieel is zeker aanwezig: op 5 juni waren er 500.000 betogers op het Syntagma plein en op 15 juni waren er tijdens de algemene staking opnieuw 200.000 betogers. De regering zit in crisis en de toekomst ervan hangt aan een zijden draadje. Op 15 juni nam de premier in paniek ontslag om dat evenwel snel terug in te trekken. Daartegenover is een sterk antwoord nodig. De beweging van de ‘misnoegden’ wijst daarbij op de nefaste rol van de vakbondsleiding en het gebrek aan antwoord van de grote linkse partijen.
De beweging van de ‘misnoegden’ kan het nieuwe memorandum stoppen en de regering ten val brengen. Dat is mogelijk. Maar wat vandaag kan gebeuren, is binnen enkele weken misschien niet meer mogelijk. De niet-betalingsbeweging (waarbij niet werd betaald op de bussen, treinen en tolwegen) had ook heel veel potentieel, maar deze beweging verdween na enkele maanden. Wat moeten de volgende stappen van de beweging zijn?
Iedereen op de pleinen. De staking uitbreiden om hen te verjagen
De eerste stap is natuurlijk dat iedereen naar de pleinen trekt om van onderuit te bouwen aan een massale beweging waarbij de pleinbezetting levende organismen van verzet worden. De 500.000 betogers op 5 juni moeten er een miljoen worden. Daartoe moeten we enkele data naar voor brengen voor de uitbreiding van de beweging. We hebben data nodig voor algemene stakingen en de beweging op de pleinen moet banden aangaan met de syndicale acties en het lokale protest in de wijken. De oproep voor een algemene 48-urenstaking is een belangrijke ontwikkeling. In feite is dat een overwinning voor de ‘misnoegden’ aangezien de oproep er kwam onder druk van de acties op de pleinen.
Dat is op zich echter niet voldoende. De beweging moet verder uitbreiden. De vakbondsleiding zal niet de nodige stappen ondernemen, dat zullen we van onderuit moeten afdwingen. De beweging van de ‘misnoegden’ kan daar een rol in spelen. Wij stellen voor dat de algemene vergaderingen op de pleinen discussiëren over volgende elementen:
- Gebruik maken van de 48-urenstaking voor een volledige mobilisatie van de massabeweging
- In de vakbonden van de openbare diensten moet worden gediscussieerd over een algemene staking van vijf dagen in de week dat over het nieuwe memorandum wordt gestemd
- Voor een massale betoging op de dag van de stemming en dit zowel in Athene als in Thesaloniki. Daarbij moeten we het doel stellen om een miljoen betogers naar het Syntagma plein te brengen.
- Als de regering toch wil stemmen over het nieuwe memorandum, is er geen andere keuze dan het verlengen van de algemene staking zolang dit nodig is en om op het Syntagma plein te blijven tot de regering is gevallen. De regering kan een langdurige pleinbezetting uitzitten, maar geen langdurige algemene staking.
Banden met de arbeidersbeweging en de stakingen
Sommigen op de pleinen denken dat ze de arbeidersbeweging of de vakbonden niet nodig hebben omdat vakbondsmilitanten de beweging zouden overnemen. De bezorgdheid is begrijpelijk, maar het standpunt is wel verkeerd. Als de beweging van de ‘misnoegden’ niet wordt verbonden met de stakingsacties, dan is de kans erg groot dat deze beweging zal uitdoven.
Er is een benadering nodig waarbij alle bewegingen zichzelf richten op de pleinen en de bezettingen. Al wie verontwaardigd en op basis daarvan in strijd gaat – arbeiders, jongeren, milieu-activisten, sociale strijd – moet naar de pleinen trekken om de bezettingen levendig te houden. We willen dat de stakers van het elektriciteitsbedrijf, de post, het telefoonbedrijf, het tijdelijk gemeentepersoneel,… allemaal naar de pleinen trekken. We willen dat de stakingen van de verschillende sectoren escaleren in algemene stakingen. En dan bedoelen we niet de symbolische algemene stakingen die om de paar maanden worden gehouden, maar echte algemene stakingen die regelmatig worden herhaald.
Democratie in de beweging: hoe kan dit?
De vakbondsleiders en leiders van de linkse partijen hebben heel wat strijdbewegingen uitverkocht. Er zijn maatregelen nodig om democratie in de beweging te krijgen.
Veel ‘misnoegden’ eisen dat er geen partijen aanwezig zijn op de pleinen. Dat is begrijpelijk, maar het biedt geen oplossing. Er zijn al verschillende partijen op de pleinen aanwezig maar die verstoppen zich achter het anonieme partijloze karakter van de acties. Dat maakt de situatie dubbel zo gevaarlijk.
Het gevaar van bureaucratie komt niet alleen van de partijen, maar ook van groepjes mensen die plots de kans zien om zichzelf in het centrum van de aandacht te plaatsen door gebruik te maken van de beweging en zichzelf te promoten via blogs en andere publiciteit. Het is geen toeval dat in Thessaloniki bleek dat een aantal “niet-partijgebonden” mensen eisten dat de enige spreker op de betoging van 5 juni de rechtse nationalist Dimitris Antoniou was.
Democratie in de beweging kan worden beschermd door een aantal maatregelen:
- Beslissingen laten nemen op algemene vergaderingen
- De partijen en organisaties die (terecht!) tussenkomen in de beweging moeten dat openlijk doen. Stop de hypocrisie van partijleden die zich ‘partijloos’ voordoen!
- Geef alle politieke krachten slechts één tussenkomst op de algemene vergadering zodat iedereen weet wie dit is en wat deze organisatie zegt.
- Het coördinatiecomité van de algemene vergadering, dat de micro’s controleert, moet regelmatig een andere samenstelling kennen, bijvoorbeeld om de drie dagen.
- Geen vertrouwen in gelijk welk individu of partij-apparaat, enkel in de democratische procedures van de beweging. Dat moet een centraal gegeven worden, niet alleen in de bijeenkomsten van de ‘misnoegden’ maar in verschillende bewegingen.
Democratie op de pleinen en democratie in de beweging
De democratie op de vergadering op het Syntagmaplein moet niet worden verward met democratie in de beweging. Als er uiteindelijk 3.000 of 5.000 mensen deelnemen aan de algemene vergadering, dan vertegenwoordigen zij niet de 500.000 betogers van 5 juni. En hoe kunnen de 5.000 aanwezigen allemaal zeggen wat ze denken of voorstellen ter stemming voorleggen? De tijd en het aantal tussenkomsten op iedere vergadering is immers beperkt.
Het antwoord op deze problemen is:
- Uitbreiding van de beweging naar alle bedrijven, wijken en jongeren (zoals eerder gesuggereerd). Het organiseren van massabijeenkomsten op al deze plaatsen om er comités van vertegenwoordigers te verkiezen waarbij de vertegenwoordigers permanent afzetbaar zijn.
- De algemene vergadering op het Syntagmaplein zou een of twee keer per week een vergadering van vertegenwoordigers van de beweging in heel de regio moeten worden. Hetzelfde is nodig in Thessaloniki en elders. Deze vergaderingen zouden de uiteindelijke centrale beslissingen moeten nemen.
- De vertegenwoordigers moeten constant in verbinding staan met de algemene vergaderingen die hen hebben verkozen. Ze moeten verantwoording afleggen en zijn permanent afzetbaar (als de algemene vergadering beslist om hen te vervangen door andere vertegenwoordigers).
Dit is de enige manier om er zeker van te zijn dat de massabeweging het verdere verloop van de strijd zelf controleert. Alle andere voorstellen zijn enkel in woorden democratisch, maar zijn geen “directe” of “echte” democratie.
Welk politiek alternatief?
De mensen die aan de beweging van de ‘misnoegden’ deelnemen, voelen de kracht van de massabeweging en beseffen dat ze de regering ten val kunnen brengen. Dat leidt meteen tot een volgende vraag: welke andere regering moet er komen. Het volstaat uiteraard niet om Pasok weg te krijgen om dan met de rechtse ND, een coalitieregering of een regering van technocraten opgescheept te zitten.
Het is belangrijk dat de regering van Pasok ten val komt, zelfs indien niet meteen duidelijk is wie daarna aan de macht zal komen. Het ten val brengen van deze regering zal er meteen voor zorgen dat de volgende regering de constante dreiging van een massabeweging die haar ten val kan brengen, zal voelen.
We mogen niet vergeten wat er in Argentinië gebeurde in 2001/02. Toen verdwenen vijf presidenten op enkele weken tijd als gevolg van het protest. De beweging dwong de regering tot een pauze in de afbetaling van de overheidsschulden. Dat was op zich een belangrijke overwinning. Maar de beweging leidde niet tot het omverwerpen van de macht van de kapitalisten of een samenleving zonder armoede. Er zal dus meer nodig zijn.
Als we ons lot in de handen laten van een paar honderd corrupte individuen in het parlement waarop we geen enkele controle hebben maar die we om de vier jaar verkiezen op basis van leugens en valse beloften, dan zullen we er niet komen. Maar hebben we de mogelijkheid om hen te vervangen door anderen die niet afhankelijk zijn van het grote geld van de kapitalisten en die bijgevolg niet de belangen van diezelfde kapitalisten dienen? Hoe kunnen we daarop antwoorden?
- We willen een soort ‘parlement’ waarin alle verkozenen verantwoording verschuldigd zijn alsook permanent afzetbaar zijn
- We willen vertegenwoordigers die niet meer verdienen dan gewone arbeiders in de plaats van 10.000 euro per maand en meer. Vertegenwoordigers die geen privileges hebben en geen banden met de belangen van de grote bedrijven. Wie daar inbreuken op pleegt, moet bestraft worden met zware gevangenisstraffen. Alle wetten die het mogelijk maken om straffen af te kopen of kwijt te schelden bij dergelijke inbreuken, moeten onmiddellijk worden afgeschaft
- Deze voorwaarden kunnen enkel worden opgelegd indien de vertegenwoordigers worden verkozen op massale bijeenkomsten op de werkvloer, in de wijken, aan de universiteiten,… en als deze vertegenwoordigers verantwoording moeten afleggen op deze vergaderingen waar ze steeds kunnen worden vervangen.
- Zo’n ‘parlement’ van arbeiders en brede lagen van de bevolking kan een echte “volksmacht” vestigen, dat betekent een regering “van en voor de arbeiders” ten dienste van de samenleving en de arbeidersklasse.
Is dit een moeilijk vooruitzicht? Wellicht wel, maar vooral omdat de beweging zich vandaag beperkt tot enkele centrale pleinen en niet uitbreidt in de breedte en de diepte doorheen de volledige samenleving en dit op een georganiseerde wijze. De beweging komt ook niet bewust op voor de punten die we hierboven naar voor brachten. Als de beweging zou ontwikkelen op de manier die we hier beschrijven, dan zou het verkiezen van vertegenwoordigers en diegenen die “regeren” op een erg natuurlijke wijze verlopen. Het zou gaan om individuen die de bewegingen in de samenleving van onderuit vertegenwoordigen in de plaats van de belangen van de grote bedrijven. Bovendien zou er ook een constante controle van onderuit zijn.
Slechts dan zullen de termen “echte” of “directe” democratie ook echt betekenis krijgen.
Welk economisch alternatief?
Onze levensstandaard is in vrije val. Het recht op werk verdwijnt. Pensioenen kregen een zware slag. Onderwijs en gezondheidszorg worden tot een absoluut minimum herleid. Rechten en verworvenheden waar een eeuw van hebben genoten, worden nu met de grond gelijk gemaakt. Ze nemen ons “alles” af en toch komen ze terug om meer te eisen. En waarom? Om de overheidsschulden te betalen, wordt ons gezegd. Maar wie is verantwoordelijk voor die schuld en waarom zouden wij ervoor moeten betalen?
Wij eisen:
- De verantwoordelijken voor de crisis moeten ervoor opdraaien. Dat betekent: weigering om de schuld af te betalen die zij hebben gecreëerd om hun winsten op te drijven. Die schulden lopen intussen op tot 350 miljard euro of 150% van het bbp
- Er staat 200 miljard euro op Griekse bankrekeningen, dat is ons spaargeld. De rijken en de grote kapitalisten hebben hun geld al weg gehaald naar het buitenland, vorig jaar alleen verdween zo 60 miljard euro. De bankiers gebruiken ons geld op de bankrekeningen tegen ons om grote winsten te boeken en dat rechtvaardigen ze met de “eisen van de markten”. Wij aanvaarden hun logica niet en eisen de nationalisatie van de banken zodat ze onder de controle en het bezit van de samenleving worden geplaatst.
- We moeten weten waar de winsten van de voorbije jaren naartoe zijn gegaan. Van midden jaren 1990 tot 2007 was er een jaarlijkse groei van de economie met 4-5%. Griekenland was het ‘Eldorado’ van de winsten met opbrengsten van 20-30% per jaar. Waar is al dat geld naar toe? Waarom gaan zij lopen met de winsten terwijl wij moeten opdraaien voor de verliezen?
- Neen aan de privatisering van het elektriciteitsbedrijf en andere openbare diensten. Stop de plundering van de publieke middelen. Stop de uitverkoop van overheidsbedrijven. We moeten deze bedrijven onder de controle en het beheer van de arbeiders en de samenleving plaatsen om de corruptie aan de top te stoppen.
- Met de 350 miljard euro die we “besparen” als we de overheidsschuld niet afbetalen en met de aanwezige 200 miljard euro bij de banken, kunnen we mirakels in de economie verrichten. Het kan de situatie totaal veranderen met nieuwe jobs, degelijke gezondheidszorg, onderwijs, pensioenen en openbare huisvesting. We hebben geen nood aan speculanten op beurzen en aan private bankiers.
Wie zegt dat dit allemaal niet kan of dat het achterhaald is, beperkt zich tot wat zo goed wordt aangeleerd door dit systeem: ze liegen.
Tenslotte…
Wij eisen een samenleving met rechtvaardigheid, gelijkheid, vrijheid en echte democratie. We eisen een samenleving die niet is onderworpen aan de winsthonger van een kleine minderheid, maar waarin de economie wordt gepland met het oog op onze noden. We moeten daarbij de echte betekenis van een aantal woorden opnieuw vestigen, ook al zijn het woorden die worden misbruikt door de heersende elite.
Democratie betekent dat we beslissen en dat we de controle op alle beslissingen kunnen uitoefenen en niet dat we liegen en stelen vanuit het parlement.
Rechtvaardigheid betekent dat wetten dienen om de samenleving te dienen en niet om de bevolking te onderdrukken.
Vrijheid betekent dat we een mening mogen hebben en dat vrij naar voor mogen brengen. Het betekent niet dat de publieke opinie wordt gevormd door de vijf families die de economie en de televisiezenders controleren.
En socialisme staat voor alles wat we hierboven naar voor brachten voor de economie, de politiek en de samenleving. Het is niet waar zogenaamde ‘socialisten’ zoals premier Papandreou en zijn bende van dieven en leugenaars rond hem voor staan.