Spanje: hoe verder met de M-15 beweging?

Afgelopen dinsdag besliste de algemene vergadering van de pleinbezetters op het Puerta del sol in Madrid om het kamp op te heffen en zich te richten op de barrios, de wijken, waar eveneens vergaderingen worden gehouden. Wat betekent deze nieuwe ontwikkeling? We spraken hierover met een verantwoordelijke van het CWI die sinds het begin van de beweging in Spanje is.

Vanaf 12 juni wordt de bezetting opgeheven. Wat betekent dit voor het vervolg van de beweging?

Danny: “Het plan is inderdaad om het Puerta del sol te verlaten. Dat is het epicentrum van de 15-M beweging (naar 15 mei, het begin van de revolte). Op 12 juni, de dag dat de nieuwe lokale regeringen aantreden, worden nieuwe mobilisaties gehouden tegen die nieuwe regeringen die een besparingsbeleid zullen voeren. Op 12 juni zijn er ’s avonds vergaderingen in de wijken om daar te beslissen over het vervolg van de beweging.

“De boodschap is dat de bezetting niet wordt stopgezet en dat dit geen terugtrekking of nederlaag is. Het gaat mogelijk om een nieuwe fase in de ontwikkeling van de beweging. De bezettingen zijn geen doel op zich, het is een uitdrukking van de verontwaardiging van de jongeren tegenover de besparingsmaatregelen en de dictatuur van de markten. Die woede wordt algemeen gedeeld. Een activiste op het plein vertelde ons dat ze sinds jaren actief is in verschillende bewegingen, maar dat dit de eerste keer was dat haar ouders en haar familie perfect begrepen waarom ze dit deed en haar daarbij ook steunden.

“Socialismo Revolucionario, de Spaanse afdeling van het CWI, heeft steeds gesteld dat de bezettingen geen doel op zich mogen zijn, maar een hulpmiddel. Het is noodzakelijk om een massabeweging op te bouwen met steunpunten in de bedrijven, in de wijken,… Kortom, het komt er op neer dat alle slachtoffers van het systeem moeten worden verenigd. De beweging 15-M is een nieuw gegeven en het heeft een impact op de bedrijven waar syndicalisten deze beweging aangrijpen om de kwestie van vakbondsdemocratie op de agenda te zetten.”

Het is dus nog niet gedaan?

Danny: “Neen. Op 15 juni zal het regionale parlement van Catalonië over een besparingspakket stemmen. Er komt daar veel reactie op en de actievoerders op het Catalunya-plein in Barcelona en andere activisten in Catalonië hebben beslist om zich op het protest tegen die besparingsmaatregelen te richten en mee te mobiliseren naar de geplande acties.

“Op die dag zullen ook de Griekse arbeiders een actiedag houden met hun tiende algemene staking sinds het begin van de crisis. Met ISR (International Socialist Resistance) willen we op die dag in een aantal Europese landen jongerenacties houden om de internationale solidariteit te benadrukken. De beweging in Spanje heeft een impact op Griekenland en de internationale verspreiding gaat voort. Dat is ook een gevolg van het internationale karakter van de crisis van het kapitalisme.”

Om op Spanje terug te komen, wat zijn de uitdagingen voor de beweging in de komende periode?

Danny: “De beweging heeft een grote impact in Spanje, maar ze moet zich verder ontwikkelen met meer democratische structuren en een militant programma. Het is erg positief dat naar de wijken wordt getrokken, maar er zullen banden nodig zijn tussen de lokale campagnes en dit zowel op lokaal, regionaal als nationaal vlak. Er zullen democratisch verkozen vertegenwoordigers moeten worden aangesteld. Het zal ook noodzakelijk zijn om de beweging op de werkvloer te organiseren.

“De kracht en de dynamiek van de jongeren moet worden verbonden met de beslissende positie van de arbeidersklasse en dit kan door samen op te komen voor een algemene staking die van onderuit wordt georganiseerd. Die staking moet zich richten tegen de kapitalistische besparingsmaatregelen en voor een alternatief. Een dergelijke algemene staking moet deel uitmaken van een democratisch opgesteld actieplan, dus niet zoals bij de laatste actiedag op 29 september 2010 toen het om een eenmalige actie ging om stoom af te laten.”

Op welke manier formuleert Socialismo Revolucionario een alternatief op de besparingen?

Danny: “Het kapitalisme biedt geen enkel alternatief, dit systeem zal steeds voor de dictatuur van de markten staan. Het kan niet de basis vormen voor een echte democratie, er is nood aan een antikapitalistisch alternatief. Dat idee wordt gedeeld door de meeste jongeren die actief zijn in de beweging. Het komt er op aan om te weten welk alternateif we willen. Met SR pleiten we voor een alternatief op basis van democratische controle op de middelen van de sleutelsectoren van de economie (financiewezen, energie, transport,…). Dat betekent dat deze secotren moeten worden genationaliseerd onder democratische controle van de gemeenschap om de belangen van de arbeiders en jongeren te dienen. Op deze basis kan een economisch stelsel tot stand komen dat zich richt op de behoeften van de meerderheid van de bevolking door de democratische planning van de productie.”

Binnen de beweging is het toch niet zo gemakkelijk om over politiek te spreken?

Danny: “Dat klopt, de beweging keert zich sterk af van de politici en politieke partijen. Dat is ook begrijpelijk aangezien geen enkele politieke kracht de belangen van de arbeiders en de jongeren daadwerkelijk verdedigt. Ook radicaal-links faalt op dat vlak en zag haar electorale steun verminderen. Daarnaast zijn er tal van corruptieschandalen.

“Maar als we over een alternatief op het kapitalisme spreken, dan is dat politiek. Het is van groot belang dat politieke standpunten worden ingenomen. Tegenover de eenheidsworst van de kapitalistische partijen, moeten de jongeren en de arbeiders zelf bouwen aan een politiek alternatief.”

Denk je dat het gemakkelijker zal zijn om in de wijken politieke discussies te voeren omdat er daar meer werkenden zijn en ook ouderen?

Danny: “We moeten begrijpen waar de desillusies en de afkeer tegenover de politieke partijen vandaag komt en dat is niet beperkt tot enkel de jongeren. Maar het klopt dat er in de georganiseerde arbeidersklasse in Spanje een traditie is van deelname aan de communistische beweging. Het feit dat die ervaring aanwezig is, kan positief zijn om te discussiëren over een democratisch politiek alternatief waarmee de dictatuur van de kapitalistische markten kan worden omvergeworpen om te bouwen aan een echte democratie. Dat kan volgens ons enkel een democratisch socialistische samenleving zijn met een democratie gebaseerd op raden op de werkvloer, in de wijken, op de scholen, aan de universiteiten,… Vandaag is er echter geen enkele grote politieke kracht die dit verdedigt.”

Hoe zit het met de vakbonden in Spanje?

Danny: “De vakbondsleiders kunnen bijna op een zelfde afkeer rekenen als de kapitalistische politici. We zijn het eens met het verzet tegen die vakbondsleiders die jarenlang hebben deelgenomen aan een politiek van samenwerking met het patronaat en de regering, ook bij de hervormingen van de arbeidswetgeving. De afgelopen periode is het aantal werklozen met 400.000 toegenomen tot 4,5 miljoen. En nu zijn de vakbondsleiders ook bereid om te onderhandelen over de wet op de collectieve onderhandelingen.

“De vakbondsleiders willen geen algemene strijd tegen de besparingen organiseren, ze vrezen immers dat ze deze strijd niet onder controle zouden houden. Op 29 september 2010 gingen meer dan 10 miljoen arbeiders in staking, dat toont het potentieel van de arbeidersklasse. Voor de vakbondsleiding maakte die staking geen deel uit van een actieplan, het ging er enkel om dat wat stoom werd afgelaten.

“De arbeiders aan de basis moeten militante acties opzetten en de druk op de vakbondsleiding opvoeren. Het is niet uitgesloten dat er een nieuwe algemene staking komt aangezien de druk erg groot is. De arbeiders en jongeren moeten hun strijd zelf in handen nemen en niet overlaten aan de vakbondsleiders.

“Het organiseren van democratische algemene vergaderingen op de werkvloer en in de wijken, kan van groot belang zijn in het organiseren van een algemene staking van onderuit. Het kan ertoe leiden dat de vakbondsleiding geen andere keuze heeft dan de basis te volgen. Maar een staking op zich zal niet volstaan. Er is een ambitieus actieplan nodig. Daarbij zullen de huidige vakbondsleiders aan de kant moeten worden geschoven zodat de vakbonden kunnen worden omgevormd tot strijdbare en democratische instrumenten waarmee de strijd vooruit wordt geholpen.”

Artikel door Nicolas Croes