Loon, prijs en winst: hoofdstuk 10
10. Winst wordt gemaakt door de verkoop van een waar tegen haar waarde
Veronderstel, dat een gemiddeld uur arbeid gerealiseerd is in een waarde gelijk aan zes pence, of twaalf gemiddelde arbeidsuren in zes shilling. Veronderstel voorts, dat de waarde van de arbeid drie shilling is of het product van zes uur arbeid. Als nu in grondstof, machinerie enz., die bij de productie van een waar werden verbruikt, 24 uren gemiddelde arbeid gerealiseerd zijn, bedraagt hun waarde twaalf shilling. Voegt de door de kapitalist te werk gestelde arbeider aan deze productiemiddelen nog twaalf uren arbeid toe, dan zouden deze twaalf uren gerealiseerd worden in een toegevoegde waarde van zes shilling. De totale waarde van het product beloopt derhalve 36 uren gerealiseerde arbeid en staat gelijk aan 18 shilling. Daar echter de waarde van de arbeid of het aan de arbeider betaalde arbeidsloon slechts drie shilling bedraagt, heeft de kapitalist voor de door de arbeider verrichte, in de waarde van de waar gerealiseerde zes uren meerarbeid geen equivalent betaald. Als de kapitalist deze waar tegen haar waarde van 18 shilling verkoopt, realiseert hij daarmee een waarde van drie shilling, waarvoor hij geen equivalent heeft betaald. Deze drie shilling vormen de meerwaarde of winst die hij opstrijkt. De kapitalist realiseert dientengevolge de winst van drie shilling niet doordat hij de waar tegen een prijs boven haar waarde verkoopt, doch doordat hij haar tegen haar werkelijke waarde verkoopt.
De waarde van een waar wordt bepaald door de in de waar vervatte totale hoeveelheid arbeid. Een deel van die hoeveelheid arbeid is gerealiseerd in een waarde, waarvoor een equivalent is betaald in de vorm van arbeidsloon, een ander deel echter in een waarde, waarvoor geen equivalent is betaald. Een deel van de arbeid, die de waar bevat, is betaalde arbeid; een deel is onbetaalde arbeid. Als de kapitalist derhalve de waar verkoopt tegen haar waarde, d.w.z. als kristallisatie van de eraan bestede totale hoeveelheid arbeid, moet hij ze noodzakelijkerwijze met winst verkopen. Hij verkoopt niet alleen dat wat hem een equivalent heeft gekost, maar hij verkoopt ook wat hem niets heeft gekost, hoewel het zijn arbeider arbeid heeft gekost. De kosten van de waar voor de kapitalist en haar werkelijke kosten zijn twee verschillende dingen. Ik herhaal dan ook, dat normale en gemiddelde winsten behaald worden door de verkoop van waren niet boven, doch tegen bun werkelijke waarden.
>> Inhoudstafel