Speculatie over mogelijke ontdekking van het lijk van Rosa Luxemburg

Rosa Luxemburg was een belangrijke revolutionaire marxistische leider in de geschiedenis van de Duitse arbeidersbeweging. Ze was zo gevaarlijk voor de heersende klasse dat ze tijdens de revolutie va 1918/1919 werd opgepakt, gemarteld en vermoord door fascisten van een Freikorps op bevel van de leiding van de sociaal-democratie. Vandaag is er speculatie dat het lijk van Rosa Luxemburg mogelijk is gevonden in het ziekenhuis Charité in Berlijn. Linkse socialisten, waaronder de hoofddelegee van het ziekenhuis, vragen een eerbetoon en nieuwe begrafenis.

De Britse historicus E.H. Carr schreef dat de officiële verklaring stelde dat Luxemburg werd neergeschoten toen ze probeerde te ontsnappen. Dat was “blijkbaar de eerste keer dat deze formule werd gebruikt voor een officiële moord.” Het lijk van Luxemburg werd in een kanaal in Berlijn gegooid en pas weken nadien gevonden. Sindsdien en tot op de dag van vandaag – met een onderbreking tijdens de donkere jaren van fascistisch bewind in Duitsland – komen jaarlijks tienduizenden naar Berlijn om de gedenkplaats voor Rosa Luxemburg en haar kameraad Karl Liebknecht te herdenken. Die laatste werd eveneens vermoord op 15 januari 1919. Tot op vandaag blijft Rosa Luxemburg een bron van inspiratie voor socialistische arbeiders, vrouwen en jongeren,… Ze duikt ook regelmatig op in peilingen over de meest gerespecteerde vrouwen uit de Duitse geschiedenis.

Mogelijk werd het lijk van Rosa Luxemburg nooit begraven, maar werd het in het Charité ziekenhuis in Berlijn bijgehouden voor wetenschappelijke redenen. Er worden slechts enkele lijken op water bijgehouden in dit ziekenhuis. Mogelijk werd ook het lijk van Rosa Luxemburg 90 jaar in dit ziekenhuis bewaard. Het was pas nu dat dit nieuws bekend werd gemaakt door een wetenschapper die relatief nieuw was in de instelling en die wees op duidelijke tegenspraak in de officiële versie over wat gebeurde met het lijk van Luxemburg.

Rosa was erg klein en had problemen aan de heup. Haar ene been was langer dan het andere. Bij het opmaken van het officiële rapport bij de begrafenis van het lijk in 1919 maakten de dokters een opmerkelijke notitie: ze schreven dat het lijk geen benen van verschillende lengte had. Het is alsof ze wilden zeggen: dit is Rosa niet. Het lijk in Charité heeft geen hoofd meer, geen handen en geen voeten. Maar qua leeftijd, omvang, heup en benenstructuur is er een grote overeenstemming met Rosa Luxemburg.

Er is veel speculatie mogelijk over deze vaststellingen alsook over de reden waarom dit pas 90 jaar na datum bekend raakt. Er waren al lang geruchten over het feit dat het lijk in het graf van Rosa Luxemburg niet dat van Luxemburg zelf was. Na de Tweede Wereldoorlog bevonden zowel het graf als het ziekenhuis Charité zich in het oostelijke gedeelte van de stad dat onderdeel vormde van de DDR, het zelfverklaarde “socialistische” deel van Duitsland. Het lijkt er echter op dat zowel de leiders van de DDR als de kapitalistische leiders voorheen en na de val van de Muur geen interesse hadden in een publiek debat over Rosa Luxemburg. Waarom? Omdat haar ideeën niet bepaald overeenstemmen met het kapitalisme of met het stalinisme. Rosa ging in tegen het idee dat het kapitalisme kon hervormd worden en was een felle aanhanger van echte arbeidersdemocratie, internationalisme en vrijheid van kritiek op gelijk welk regime.

Een nieuwe begrafenis?

Carsten Becker is lid van SAV, de Duitse zusterorganisatie van LSP, en is voorzitter van de vakbond Ver.di in het ziekenhuis Charité. Als hoofddelegee vraagt hij een nieuwe begrafenis voor Rosa Luxemburg. Dat idee werd ook opgenomen door Lucy Redler, woordvoerder van SAV. Ze stelde dat dit niet mag overgelaten worden aan een nationale of regionale regering waarin vertegenwoordigers zitten van diegenen die zich beroepen op de politieke traditie van de verantwoordelijken voor de moord op Luxemburg en Liebknecht. Lucy eist een begrafenis die wordt betaald door de overheid, maar georganiseerd door de arbeidersbeweging: de vakbonden, Die Linke en andere socialistische en linkse organisaties.

Het zal wellicht nog even tijd vragen vooraleer er definitieve bewijzen komen, als die al zullen opduiken, om aan te tonen dat het lijk wel degelijk dit van Rosa Luxemburg is. Als dit evenwel wordt bevestigd, zou een bijhorende nieuwe begrafenis moeten aangewend worden om een massale betoging van arbeiders en jongeren te organiseren met een anti-kapitalistische en socialistische boodschap. Tegen de achtergrond van de dieper wordende kapitalistische crisis is er een groeiende openheid voor de opvattingen waar Rosa voor stond en heel haar leven voor is opgekomen.

Mogelijk zal een dergelijke optocht en begrafenis worden georganiseerd in Berlijn waarbij socialisten en internationalisten massaal naar de Duitse hoofdstad trekken om deel te nemen aan een herdenking en eerbetoon aan één van de grootste denkers en strijders die de internationale marxistische beweging ooit kende.