Koopkrachtverhoging door loonopslag. Welk actieplan is nodig?

Op statistieken zullen we nog een jaartje moeten wachten, maar het aantal bedrijven waar gestaakt werd of preventieve loononderhandelingen plaatsvonden, moet intusssen zijn opgelopen tot ruim 80. Het was al van de jaren ’70 geleden dat we nog zo een druk van onderaf, vanop de werkvloer, hadden vastgesteld.

De reden is niet ver te zoeken: bedrijven boeken jaar na jaar recordwinsten (1), dividenden worden rijkelijk uitgekeerd (2) en managerslonen (3) swingen de pan uit. Zelfs voormalige openbare diensten ontsnappen niet aan de hebzucht en het winstbejag (4), zo eigen aan de privé-sectoren. Veel arbeiders hadden gehoopt dat de geleverde inspanningen redelijk vergoed zouden worden, toch nu de prijzen van basisproducten fors toenemen. Het feit dat ruim een half miljoen arbeiders, werkzaam in sectoren met een all-in akkoord (5), feitelijk met een loonstop wordt geconfronteerd, was olie op het vuur.

Stakingsgolf

De stakingsgolf begon niet toevallig in Vlaanderen. Al jaren worden we overdonderd met goed nieuws: Vlaanderen behoort tot de rijkste regio’s ter wereld, de werkaanbiedingen raken nauwelijks ingevuld, de werkloosheid zou zo goed als verdwenen zijn en de Vlaming zou van nature een harde werker zijn. Je zou voor minder vertrouwen hebben.

Men zou haast vergeten dat Vlaanderen lange wachtlijsten kent voor personen met een handicap, bijna geen sociale woningen meer bouwt, ruim een halve eeuw achter staat inzake renovatie van schoolgebouwen, een enorm aantal bruggepensioneerden telt en een zodanige werkdruk vereist van de arbeiders dat onze regio koploper is inzake hartinfarcten en het gebruik van kalmeringsmiddelen. De Vlaamse arbeiders zijn dat éénrichtingsverkeer moe. Nu de prijzen de pan uitswingen, vooraleer alle winsten verbrast zijn, willen ze hun deel van de koek. De arrogantie waarmee het patronaat hen beschuldigt van “koopkrachthysterie” en hun terechte eisen afwijst wegens “gevoelsmatig”, werkt slechts als een rode lap op een stier. Net nu de stakingsgolf wat vaart leek te verliezen, hebben de collega’s van de Vlaamse overheidsdiensten de fakkel overgenomen.

In Wallonië en Brussel moet het een hele verademing zijn. Niet alle Vlamingen spreken dus de taal van Voka, van Leterme, Somers en De Wever. Ook in Vlaanderen zijn er die een degelijk loon en menswaardige arbeidscondities eisen. Franstalig België werd door patronaat, media en politici jarenlang geschoffeerd. De regio was conservatief en stond niet open voor vernieuwing luidde het, de werkloosheid bedraagt er meer dan het dubbele van Vlaanderen, de ziektekosten liggen er eveneens hoger. Niet enkel in Vlaanderen, maar ook in Wallonië en Brussel zadelden patronaat, media en politici de Waalse en Brusselse arbeidersgezinnen op met het gevoel dat het aan hen lag, dat zij, in tegenstelling tot de hardwerkende Vlaming, stuk voor stuk luiaards en profiteurs waren, waarvoor de hardwerkende Vlaming moest opdraaien. Geen wonder dat Wallonie en Brussel, op enkele bedrijven na, wat achterbleven tijdens de jongste stakingsgolf.

Koopkracht: zelfs geen klein visje

Een vette vis voor koopkrachtverhoging van de gezinnen, hadden we van Leterme en co niet verwacht. Het belangrijkste argument van regering en patronaat om geen loonsverhogingen toe te staan is de zogenaamde vrees voor een “ouderwetse loon-prijsspiraal” waarbij prijsstijgingen leiden tot hogere looneisen en die weer zorgen voor nog hogere prijzen.

Dat is een 150 jaar oude truuk, erop gericht ons te doen geloven dat het geen zin heeft te strijden voor loonsverhogingen, en reeds lang beantwoord door Marx in diens brochure “Loon, prijs en winst”. In werkelijkheid is het de patroon erom te doen een zo groot mogelijk deel van de door ons geproduceerde waarde voor zichzelf af te romen. Vrees voor toename van de inflatie heeft het patronaat nooit tegen gehouden zoveel mogelijk winst op te strijken, royale dividenden uit te keren aan de aandeelhouders of het management schandalig hoge lonen te betalen.

Soms pleit men voor prijscontrole als instrument om inflatie tegen te gaan. Dat doet ook het ABVV in haar overigens degelijke pamflet “Laten we het even over koopkracht hebben”. Een controle op de prijzen van voedingswaren, energie en huur zou voor velen meer dan welkom zijn. In Venezuela heeft Chavez eveneens prijscontrole ingevoerd op voedingsproducten, het resultaat ervan is echter dat de winkelrekken vandaag zo goed als leeg zijn. We zien dat nog niet zo snel gebeuren in België, noch met voeding, noch met het huuraanbod, noch met de energievoorziening, maar de les die we eruit kunnen trekken is dat het onmogelijk is de distributie te controleren, als de overheid niet tegelijk de productie overneemt of ervoor zorgt dat het inkomen van de kleine producent gegarandeerd wordt.

Welk syndicaal ordewoord?

Het ABVV heeft een krachtig eisenplatform opgesteld dat naar verluidt nog voor de sociale verkiezingen massaal zal worden uitgedeeld en ook het ACV heeft meermaals te kennen gegeven de verzuchtingen van de arbeiders te delen.

Helaas, geen enkel ordewoord, nergens een oproep voor wat we nu concreet gaan doen of hoe we in plaats van in gespreide orde samen zullen strijden. De tijd voor sensibilisering ligt nochtans al lang achter de rug. 80 bedrijven en een staking van de Vlaamse ambtenaren ver zijn we, en nog steeds werden de militanten en delegees niet geraadpleegd over de te volgen strategie.

De laatste interprofessionele actie dateert van voor de stakingsgolf van januari! Wat moeten de arbeiders daarvan denken? Gaan de bonden voor meer loon of gaan ze er niet voor? Hoe moeten de delegees campagne voeren voor de sociale verkiezingen? Zwakheid zet aan tot agressie, het verklaart waarom het regeerakkoord zo diepblauw geworden is.

We roepen op zoveel mogelijk druk te zetten voor interprofessionele vergaderingen in alle gewesten om het eisenplatform te bediscussiëren en vooral om een actieplan voor koopkracht op te stellen. Een nationale interprofessionele staking gekoppeld aan een massale betoging, deze keer degelijk en ruim vooraf voorbereid in de bedrijven en met een massapamflet gericht aan de bevolking, daarmee zouden zowel de regering als het patronaat in het defensief geplaatst worden. Het zou bovendien diegenen die met communautair opbod de arbeiders trachten te verdelen om hen te verzwakken en een neoliberaal programma door het strot te rammen, doen verstommen.

Noten

 

1. In 2007 boekten de 30.000 grootste Belgische bedrijven samen volgens het weekblad trends een recordwinst van 77 miljard €
2. Volgens de Tijd van 21 maart 2008 liggen de aangekondigde dividenduitkeringen van de beursgenoteerde bedrijven in ons land, voor 2007 bijna 40 procent hoger dan het voorgaande jaar.
3. Volgens het weekblad Trends (december 2007) stegen de CEO-lonen in de BEL20 met 30 % in 2006
4. L’Echo van 17 maart 2008 geeft onder de titel “Les salaires fous du secteur public” een choquerend overzicht van de managerslonen in openbare diensten.
5. In een all-in akkoord worden onvoorziene indexaanpassingen geheel of gedeeltelijk in mindering gebracht van toegekende loonsverhogingen