Verkiezingen Griekenland: angstcampagne heeft (tijdelijk) haar werk gedaan

De rechtse Nieuwe Democratie (ND) heeft het in de nieuwe verkiezingen nipt gehaald (29%) van Syriza (27%). Dankzij de (weinig democratische) bonus van 50 zetels die de grootste partij cadeau krijgt, staat de deur open voor een regering die het armoedebeleid opgelegd door de EU, ECB en IMF, verder zal zetten. Vooral in de steden, waar Syriza als grootste partij uit de bus kwam, was de teleurstelling aanvankelijk groot.

Ondanks de vele zwaktes in het programma van Syriza was het duidelijk dat enkel een linkse regering in staat is om de neerwaartse spiraal, die het land reeds jaren in zijn greep houdt, te doorbreken. Het zou een krachtig signaal geweest zijn naar de miljoenen mensen doorheen heel Europa die vandaag geconfronteerd worden met aanvallen op de pensioenen, de sociale zekerheid en alle andere verworvenheden die door de voorgaande generaties werden afgedwongen.

Om dit te verhinderen ging de rechterzijde, gretig bijgestaan door Merkel en co, over tot een nooit eerder geziene angstcampagne. Een stem voor Syriza werd, onterecht, voorgesteld als een stem tegen de euro en zelfs algemeen tegen Europa, met alle dramatische gevolgen van dien. Bij de verkiezingen ging Syriza fors vooruit naar 26,89% van de stemmen. Dat wordt als een ‘nederlaag’ voorgesteld omdat de ND op basis van een angstcampagne beter deed met 29,66%. Het maakt dat de conservatieven aan zet zijn om een besparingsregering te vormen. Dat zal geen stabiele regering zijn, het ongenoegen zal immers niet verdwijnen. Syriza moet haar electorale vooruitgang gebruiken om het verzet tegen de besparingen te versterken en een politiek verlengstuk te bieden.

Hoe antwoorden op angst en dreigementen?

Alexis Tsipras, leider van Syriza, slaagde er niet in om uit te leggen dat de exit uit de euro er vroeg of laat toch komt, onafhankelijk van welke partij zou winnen. Hij had de rechterzijde op dit punt moeten ontmaskeren. In plaats daarvan beloofde hij dat hij Griekenland in de eurozone zou kunnen houden, een belofte die hij nooit had kunnen waarmaken. Dergelijke verkeerde standpunten zijn een gevolg van een gebrek aan democratisch overleg en discussie binnen de eigen rangen. Syriza is vandaag nog te veel een electoraal initiatief en moet dringend haar rangen openstellen voor iedereen die bereid is een werking uit te bouwen in de wijken en in de bedrijven.

Tijdens de campagne werd hiervoor wel een eerste aanzet gegeven, door het organiseren van lokale meetings doorheen heel Griekenland. Nu Syriza in de oppositie zit moet het dit soort meetings blijven verder zetten en proberen uit te bouwen tot actieve verenigingen die de strijd kunnen aangaan met de volgende besparingsgolf. Dankzij de 71 parlementszetels die Syriza kon binnen rijven zal elke stap die de nieuwe regering neemt geconfronteerd worden met stevig weerwerk. Het wordt een uitdaging voor Syriza en de hele linkerzijde om deze parlementaire oppositie te vertalen in een actieve strijd van de vakbonden en buurtverenigingen.

KKE – sectaire houding afgestraft

De stalinistische KKE, die in Griekenland een zeer sterke organisatie heeft, wilde naar aanloop van de verkiezingen niet weten van samenwerken met Syriza. Hoewel heel wat van hun kritieken gerechtvaardigd zijn, mag dit geen reden zijn om werkloos langs de zijlijn te blijven staan. Door niet mee te bouwen aan een front tegen de besparingspartijen en onafhankelijk deel te nemen aan de verkiezingen, heeft de KKE zich afgesloten van de beweging, wat hen niet in dank is afgenomen door hun kiezers. Ze zagen hun stemmenaantal halveren tot ongeveer 4% wat tot enige frustratie leidde. Op de nationale televisie, tijdens het bekend maken van de resultaten, beschuldigde een woordvoerder van de KKE Syriza ervan een agent te zijn van het imperialisme, ondersteund door Amerika, om de Griekse arbeiders te bedriegen door de nieuwe sociaal-democratie te worden, na het ineenstorten van de Pasok.

Met een ondersteunende houding (zonder echter hun eigen standpunten en kritieken in te trekken) had de KKE het verschil kunnen maken en een linkse regering op de been helpen. Hun sectaire houding zal er nu jammer genoeg toe leiden dat de Griekse bevolking in de komende periode nog dieper in de ellende wordt gestort onder de regering van Samaras (ND). Hieruit moeten linkse krachten, waar ook ter wereld, belangrijke lessen trekken.

Verdere verpaupering vergroot mogelijkheden voor extreemrechts

Hoewel de Gouden Dageraad drie zetels moet inboeten tegenover de verkiezingen van mei, blijven ze een grote bedreiging voor de Griekse samenleving. De verdere besparingen en het uitblijven van verbeteringen in de levensomstandigheden van de modale Griek zullen de voedingsbodem van extreemrechts enkel vergroten. Deze partij schuwt het geweld niet, militanten brengen openlijk de Hitlergroet, de partij stelt dat ‘na de migranten de homo’s aan de beurt zijn’ en meer van dat fraais. De huidige regering zal niet in staat zijn een antwoord te bieden aan het groeiende zelfvertrouwen van extreemrechts, waardoor Griekenland binnenkort met nog meer terreur, angst en moeilijkheden zal hebben af te rekenen.

De taken en verantwoordelijkheden voor de arbeidersbeweging zijn enorm, want het is duidelijk dat dit de enige kracht is in de maatschappij die kan afrekenen met de gigantische problemen waarmee ze geconfronteerd wordt. Enkel door te vertrouwen op haar sterkte en lessen te trekken uit de gebeurtenissen in eigen land en de rest van (Zuid-)Europa kan de arbeidersbeweging een uitweg vinden uit deze periode van achteruitgang en miserie.

Artikel door Frederik De Groeve