Griekenland. Massale algemene staking tegen besparingsplannen

De Griekse algemene van 24 februari had een enorme impact. De volledige publieke en private sectoren ondervonden gevolgen van deze staking. Het was de tweede algemene staking op twee weken tijd, eerder was er een algemene staking in de publieke sector op 10 februari. Ook toen waren er grote betogingen en werd massaal deelgenomen aan de staking.

Bij de algemene staking van afgelopen woensdag legden 2,5 miljoen arbeiders het werk neer waardoor de samenleving tot stilstand kwam, zeker in de grote steden Athene en Thessaloniki lag alles plat. Het transport, schepen, openbare diensten en de dienstensector, allemaal waren ze getroffen. Er was geen luchtverkeer, geen kranten,…

De Griekse schuldenberg groeit erg snel aan, op dit ogenblik bedraagt het overheidstekort 12,7% van het bbp of meer dan vier keer zoveel als wordt toegelaten in de Eurozone. De PASOK-regering wil dit tekort terugdringen tot 8,7% dit jaar en bovendien wil de regering de 300 miljard euro schulden van het land beperken door te besparen op de lonen in de openbare sector (met een gemiddelde inlevering van 5%), het verhogen van de pensioenleeftijd tot 67 jaar (en de gemiddelde uittredingsleeftijd tot 63 jaar) tegen 2015, door de pensioenen naar beneden te halen (ook de laagste van rond 500 euro per maand) en door de belastingen op consumptiegoederen te verhogen, wat de levensstandaard van de arbeiders en armen verder ondermijnt.

Er waren ongeveer 50.000 betogers in Athene met 40.000 op de betoging van de centrale vakbondsfederatie en tot 10.000 op de betoging van de vakbond die door de communistische partij wordt geleid. De staking van 24 februari toonde de macht van de georganiseerde arbeidersbeweging. De volledige samenleving werd tot stilstand gebracht. Dat is de basis waarop massaal verzet kan worden opgebouwd, en met een duidelijke socialistische leiding kan het een einde maken aan de aanvallen op de levensstandaard van de Griekse bevolking. Bij gebrek aan een dergelijke leiding is de sfeer onder de arbeiders en jongeren, ook op de acties, soms tegenstrijdig.

Frustraties

Er is een breed verspreide woede tegenover de gevolgen van de economische crisis die niet is veroorzaakt door de arbeiders maar waarvoor zij wel gevraagd worden om de prijs te betalen. De regering voert op vraag van de EU-leiders een hard besparingsbeleid. Er is een groeiend ongenoegen tegenover de reactie van de EU op de Griekse crisis.

Er is ook een gevoel van frustratie en soms zelfs wanhoop onder delen van de arbeidersklasse. Op de acties van 24 februari vroegen sommige arbeiders zich af wat het doel van de staking was en of deze strijd wel kan worden gewonnen.

De vakbondsleiders verklaarden dat de arbeiders de crisis niet moeten betalen. Maar ze leggen niet uit wie dan wel moet betalen en hoe dit kan gebeuren. Er waren geen voorstellen voor verdere acties en er werd zelfs verklaard dat er een zekere “inspanning” zal moeten worden geleverd door iedereen. Een aantal vakbondsfederaties die onder de controle van Pasok staan hebben bijeenkomsten aangekondigd waar er zal worden gediscussieerd over nieuwe acties en mobilisaties, maar er waren nog geen concrete voorstellen. Velen stellen zich dan ook de vraag wat het doel is van dergelijke oproepen van de vakbond. Gaat het enkel om wat stoom af te blazen zonder de strijd echt voor te bereiden? Is het doel om de Pasok-regering in staat te stellen om meer druk te zetten op de Europese machten om met financiële “steun” over de brug te komen? In die zin is het opvallend dat de leider van de GSEE (Algemene confederatie van Griekse vakbonden) verklaarde dat de algemene staking niet tegen de Griekse regering was gericht en dat hij er vertrouwen in had dat de regering zou ingaan tegen de druk van de markten, de speculanten en de EU.

Afkeer tegen Europese leiders

De sociaal-democratische regering valt de vorige rechtse regering van de Nieuwe Democratie aan en stelt dat die regering de ware omvang van de schuldencrisis had verborgen. Het was nochtans de Pasok-regering van premier Simitis die eind jaren 1990 en begin jaren 2000 met de cijfers begon te goochelen om Griekenland in de Eurozone binnen te loodsen, dat wordt vandaag blijkbaar vergeten door de regering. Iedereen weet nochtans dat dit het geval was, ook de Europese leiders, maar het wordt genegeerd. Alle landen van de Eurozone moesten creatief omspringen met de cijfers, ook Frankrijk en Duitsland, om te voldoen aan de criteria voor de Euro. Nu wordt gesproken over “Griekse statistiek”. Waarom werd daar voorheen niets over gezegd en vormde dat blijkbaar geen probleem?

De leiders van Pasok zijn verbonden aan het winstsysteem en proberen de aandacht af te leiden door zich te richten tegen internationale speculatie, de globale markten en de belangrijkste Europese landen, in het bijzonder Duitsland, omdat zijn Griekenland niet ter hulp schieten en aandringen op een hard besparingsplan.

Gevaar van nationalisme en extreem-rechts

Er is een groeiende afkeer tegenover de Europese leiders alsook een sterk anti-imperialistisch bewustzijn. Dat is een belangrijke en positieve ontwikkeling aangezien er voorheen illusies waren in de EU en de euro. Er zijn echter ook gevaren, in het bijzonder het gevaar van nationalisme. De regering speelt daar op in om haar besparingsplannen te verpakken en om een zondebok voor de crisis aan te duiden. Vice-premier Theodoros Pnagalos verklaarde dat Duitsland geen kritiek moet geven op Griekenland omdat het zelf verantwoordelijk was voor de slechte economische situatie en omdat het honderdduizenden mensen had afgeslacht tijdens de nazibezetting. “Ze namen het goud van de Griekse nationale bank, ze hebben Grieks geld gestolen en dit nooit terug gegeven. Dat is iets wat ooit geregeld moet worden.”

Het verzet tegen de EU kan anti-imperialistische kenmerken aangemeten krijgen, maar het kan ook door nationalisten en racisten worden aangegrepen. Dat is zeker het geval indien de linkse partijen er niet in slagen om een antwoord op de crisis naar voor te brengen op basis van een klassenstandpunt.

Er zijn tekenen van het feit dat de populistische en racistische rechterzijde en de fascisten de woede en wanhoop onder delen van de bevolking proberen aan te grijpen om een grotere steun te vinden. Zo trokken rechtse figuren de straat op met een petitie voor een nationaal referendum over de “migrantenkwestie” in Griekenland.

Xekinima, de linkse socialisten in Griekenland, staan voor internationalisme. Het lot van de Griekse arbeiders is verbonden met die van de rest van Europa zoals de Spaanse, Portugese, Italiaanse en Ierse arbeiders die met gelijkaardige aanvallen te maken krijgen. Wij stellen dat we moeten opkomen tegen het Europa van het kapitaal en voor een Europa van de arbeiders, een verenigd socialistisch Europa.

Vroeg of laat… zal Pasok de woede over zich heen krijgen

De Europese kapitalistische leiders hebben een harde positie ingenomen tegen Griekenland door drastische besparingen te eisen gedurende de komende drie jaar. Dat is deels ook een waarschuwing voor andere Europese landen die een diepe crisis kennen, onder meer Spanje, Portugal, Ierland en Italië, dat de EU niet zomaar te hulp zal schieten en dat er harde besparingsmaatregelen worden gevraagd. De regering van Pasok grijpt dit aan om zich voor te stellen als een slachtoffer van de grootmachten.

De crisis in Griekenland is dermate diep en de spanningen met de EU-machten nemen zo sterk toe dat gevestigde Griekse kapitalisten het voorheen ondenkbare opperen: de mogelijkheid dat Griekenland uit de Eurozone treedt. Een vertegenwoordiger van een multinational, Adreas Vgenopoulos, eigenaar van de Marfin International Group dat onder meer Olympic Airlines en belangrijke scheepvaartbedrijven, banken, ziekenhuizen, telecombedrijven bezit, stelde dat “we het idee om de euro te verlaten nog even open moeten laten.”

In de peilingen blijft Pasok goed scoren, maar de partij zal op een bepaald ogenblik geconfronteerd worden met de woede van de Griekse arbeidersklasse. Ondanks het feit dat Pasok zich richt tegen de EU en de globale speculanten, is al overgegaan tot zware besparingsmaatregelen. De regering komt onder druk te staan om daar verder in te gaan. In het parlement is ook de burgerlijke oppositiepartij Nieuwe Democratie het eens met de besparingsmaatregelen, er zijn slechts beperkte meningsverschillen met het beleid van de regering.

Taken voor links

De enigen die zich in het parlement verzet hebben tegen de besparingsmaatregelen waren de linkse parlementsleden van de communistische partij en Syriza (coalitie van radicaal-links waartoe ook Xekinima behoort). Wij waren met Xekinima actief op de betogingen en de staking van 24 februari met duizenden pamfletten en onze kranten. Daarin riepen we op om in te gaan tegen het beleid van de regering en tegen de dictaten van het Europa van het kapitaal.

Xekinima pleit voor een sterk antwoord met een actieplan waarbij de komende weken een algemene 48-urenstaking wordt georganiseerd gevolgd door nieuwe algemene stakingen indien de regering en de EU blijven aandringen met hun plannen. De plannen voor de acties moeten van onderuit worden bediscussieerd op actiecomités die lokaal, regionaal en nationaal worden gecoördineerd.

We pleiten ook voor een verenigd front van de linkerzijde, in het bijzonder van de communistische partij en Syriza (maar ook van groepen buiten Syriza), om een basis te leggen voor een sterk verzet tegen de aanvallen. De opbouw van een sterke internationalistische en revolutionaire linkerzijde in Griekenland kan de basis vormen voor een arbeidersregering met een duidelijk socialistisch beleid dat een einde maakte aan de crisis en aan de aanvallen op de levensstandaard van de arbeiders en armen.

We zijn actief in Syriza en pleiten er voor dat de partij concretere eisen naar voor brengt en sterker campagne voert voor onder meer:

• De nationalisatie van de banken
• Doe de rijken betalen, zware belastingen op winsten en beurstransacties
• Die de bazen betalen voor de meer dan 100 miljard euro die ze de afgelopen decennia uit onze pensioenkassen hebben gestolen, dat is overigens de reden voor de huidige crisis in de pensioenfondsen
• Nationalisatie van alle geprivatiseerde openbare diensten en de sleutelsectoren van de economie
• Voor arbeiderscontrole en arbeidersbeheer van de sleutelsectoren van de economie, dat is de enige manier om in te gaan tegen corruptie, belastingsontduiking,…
• Stop de afbetaling van de schulden (nu al meer dan 300 miljard euro, de komende jaren kan dit oplopen tot 350 miljard) aan de internationale bankiers en speculanten. Gebruik dat geld om de levensstandaard van de arbeiders te verbeteren: hogere lonen, behoud van jobs en ontwikkeling van de economie door investeringen in productieve industrie, landbouw, huisvesting, gezondheidszorg en onderwijs.

Deze eisen hebben een revolutionaire dynamiek. Steeds meer arbeiders en jongeren staan open voor deze ideeën naarmate ze beseffen dat het kapitalisme geen oplossingen kan bieden. We moeten bouwen aan een sterke internationalistische revolutionaire linkerzijde in Griekenland omdat dit de enige weg vooruit is voor de arbeiders en jongeren in Griekenland, maar ook in de rest van Europa. Het is de basis om een einde te maken aan de kapitalistische barbarij en om te bouwen aan een socialistisch verenigd Europa.

Artikel door Andros Payiatsos (Griekenland) en Niall Mulholland (CWI, Londen)