Frankrijk. Naar een tweede ronde met twee verdedigers van het patronaat
De opkomst voor de eerste ronde van de Franse presidentsverkiezingen was indrukwekkend: 84,5% van de kiezers trokken naar de stembus. Dit was meteen de hoogste opkomst sinds de creatie van de Vijfde Republiek in 1958. In 2002 kwam 71,6% stemmen. De tweede ronde wordt een duel Sarkozy versus Royal.
De massale opkomst kwam niet geheel onverwacht. Voor de stembusslag haalden politieke programma’s op televisie enorm hoge kijkcijfers. Het programma “J’ai une question à vous poser” (“Ik wil je een vraag stellen”) werd door 9 miljoen Fransen bekeken toen Ségolène Royal er een optreden verzorg. Royal slaagde er overigens in rond tal van verschillende thema’s te antwoorden dat dit thema haar prioriteit was…
De nationale identiteit
Veel kiezers wilden de schok van de vorige presidentsverkiezingen vermijden. Toen slaagde de extreem-rechtse leider Le Pen er in om door te stoten naar de tweede ronde. Dit verklaart overigens waarom het FN nu niet zo goed scoorde. Ondanks zijn score van ‘slechts’ 10,5%, moet wel worden opgemerkt dat Le Pen nog steeds bijna 4 miljoen kiezers wist te overtuigen.
Het is dus te vroeg om de overwinning op extreem-rechts uit te roepen. Zeker met een Sarkozy die stelt dat pedofilie of tienerzelfmoorden genetisch bepaald zijn, of die voorstander is van een “minister van integratie en nationale identiteit” (zelfs Jörg Haider haalde uit naar deze “oprisping” van Sarko…). Sarkozy staat ook voor het stigmatiseren van de migrantengemeenschap in Frankrijk. En dan hebben we het nog niet gehad over zijn programma voor de arbeiders in het algemeen. Tenslotte zoekt hij op internationaal vlak toenadering tot de Spaanse rechterzijde die zich op de traditie van Franco baseert, de aanhangers van Bush of Berlusconi.
Ségolènre Royal heeft Sarko gevolgd, maar is natuurlijk niet zo ver gegaan. Ze stelde bijvoorbeeld wel voor dat jonge delinquenten naar het leger zouden worden gestuurd “om hen een nieuwe kans te geven”. Ze verwees ook steevast naar de grootsheid van de Franse natie. Het is begrijpelijk dat het enthousiasme bij de PS niet zo heel groot is, ook al scoorde Royal beter dan Jospin in 2002. Sarkozy wordt dan wel ondersteund door de grote patroons in Frankrijk (waaronder diegenen die de media controleren), maar Royal kan op de steun rekenen van onder meer de voorzitter van de Wereldhandelsorganisatie.
Bayrou profiteert van het gebrek aan een alternatief
Bayrou kon gebruik maken van het ongenoegen van een deel van de rechterzijde tegenover Nicolas “bulldozer” Sarkozy en van een aantal linkse kiezers die dachten dat Bayrou meer kans zou maken dan Royal in een tweede ronde tegen Sarko. Bayrou vormde een verrassing in deze campagne en haalde uiteindelijk 18,3%. Voor veel kiezers was hij de anti-PS en de anti-UMP kandidaat. De media hebben hem natuurlijk wel een aardige duw in de rug gegeven. Toch haalde Bayrou uit tegen de ongelijke behandeling die hij zou hebben gekregen in de media – niet dat hij in het algemeen opkomt voor meer gelijkheid – en dat kreeg een zekere respons. 58% van de Fransen dacht dat de media teveel aandacht schonken aan Sarkozy en 63% dacht dat de journalisten niet onafhankelijk stonden tegenover de druk van de grote partijen.
In de tweede ronde zal Royal er alles aan doen om de kiezers van Bayrou te verleiden. Dat kan de spanningen in de PS evenwel doen toenemen. Het is nog te vroeg om al te voorspellen wat er zal gebeuren indien Royal niet verkozen raakt, maar delen van de rechterzijde van de PS zoeken toenadering tot het centrum en delen van de linkerzijde tot de overblijfselen van de PCF en de Groenen (die slechts 2% en 1,5% scoorden omdat ze niet als geloofwaardig alternatief werden gezien).
Strijdbewegingen voorbereiden
Links van de traditionele partijen werd een prijs betaald voor de verdeeldheid. Ondanks het feit dat 56% van de Fransen tegen de Europese Grondwet stemden in een campagne die werd gedomineerd door de linkerzijde en een sterk anti-establish-ment gevoel, kwam er geen eenduidige politieke vertaling hiervan. Olivier Besancenot (LCR) vormde een uitzondering. Hij slaagde er in om 600.000 extra kiezers te overtuigen en haalde 4,5%. Hopelijk zal hij nu, integenstelling tot de vorige keer, met een duidelijke oproep naar voor komen om de radicaal-linkse kiezers te mobiliseren voor de creatie van een brede anti-neoliberale formatie waarin verschillende tendensen actief kunnen zijn.
De taak voor linkse socialisten vandaag is de voorbereiding van interventies op het terrein. Als de sociale afbraak nu van rechts of “links” komt, doet er niet toe. We begrijpen de arbeiders en jongeren, zeker in de banlieus, die Sarkozy willen stoppen in de tweede ronde. Jammer genoeg is de politiek van Ségolène Royal en de PS volgens ons niet fundamenteel anders. We denken dat het beleid van de PS enkel zou leiden tot een versterking van de afkeer tegenover de politiek en een versterking van de rechterzijde en extreem-rechts indien er geen geloofwaardig alternatief is.