Over politieke framing, mediasensatie en ‘individuele actie’
Het irritante riedeltje van staatszender VRT: 80.000 betogers?
140.000 manifestanten – of zelfs meer – bestaande uit gewone werkende mensen en hun gezinnen, gepensioneerden, jongeren, vakbondsleden en niet-vakbondsleden, betoogden op 14 oktober op vreedzame en gedisciplineerde wijze. Volgens ervaren syndicalisten die al enkele decennia meedraaien, was dit de grootste vakbondsbetoging sinds 1986 (tegen de besparingsplannen van de regering-Martens). De politie telde echter maar 80.000 betogers: verblind door het eigen traangas? In 2014 sprak de politie ook (toevallig?) over 80.000 manifestanten terwijl dit er 120.000 waren volgens de vakbonden. Het getal van 80.000 lijkt een politieke systematiek te hebben: als het maar geen symbolische 100.000 of meer is!
Vanuit de provincie Luik alleen al waren er 24.000 betogers vooraf ingeschreven met trein en bus. (RTBF 13/10/2025) Twee van de 12 extra treinen vertrokken vanuit station Luik-Guillemins. Ondanks de inzet van die extra treinen geraakte niet iedereen in Brussel. In totaal werden er op voorhand 75.000 treintickets aangevraagd via de vakbonden. Velen kwamen echter op andere manieren naar Brussel. Voor de details verwijzen we graag naar de longread van Peter Mertens (1).
2014 revisited: de rellen overschaduwen het nieuws
Deze historische vakbondsmobilisatie werd echter door de klassieke media ontsierd door zeer zwaar te focussen op rellen zoals in 2014 … en het politiegeweld straal te negeren (zie later in artikel). Ervaren activisten hadden op voorhand al in het snuitje hoe het nieuws er op 14 oktober zou uitzien. Gelukkig ondergraaft deze voorspelbaarheid de geloofwaardigheid van de klassieke media. Die media kiezen systematisch kant voor de status quo én dus de sociale afbraak waarvoor er geen alternatief zou bestaan. Door de immense omvang van de manifestatie hebben heel wat betogers op het moment zelf niets gemerkt van de rellen. En als kers op de taart halen diezelfde mainstream media de CCC (2) van stal. In de taal van Bart De Wever heet iets dergelijks een ‘deus ex machina’.
Spoken uit het verleden …
De ‘Cellules Communistes Combattantes’ was een terroristische organisatie die midden jaren ‘80 25 aanslagen pleegde met 2 brandweerlieden als dodelijke slachtoffers. Zij pasten samen met de brutale moordpartijen van de Bende van Nijvel in de ‘periode van spanning’ waarbij de politiediensten zwaarder bewapend werden. Het linken van (de nazaten van) de CCC aan de brede antifascistische beweging en de protestbeweging tegen sociale afbraak is een mooi staaltje van een Trumpistische complottheorie. Sensatie boven alles en laat vooral de waarheid niet in de weg staan! Over het buitenproportioneel, blind politiegeweld werd zedig gezwegen in de Vlaamse media. Gelukkig is er nog de allesbehalve linkse krant Le Soir (3) die dit taboe wél durfde aansnijden.
Sensatiezucht of politieke agenda?
De sensatiezucht van de media met artikels over de CCC en de rellen op 14 oktober hebben een duidelijk doel. Eerst en vooral uiteraard als clickbait. Sensatie verkoopt.
Maar onderliggend viseert de VRT o.a. de ‘unieke radicaal-linkse microcosmos’ in Brussel die je nergens anders in het land aantreft. Die microcosmos werkt al enkele jaren als een katalysator voor allerhande protestbewegingen: La Santé en Lutte, CAB, Commune Colère … Dit politiek milieu criminaliseren en viseren komt op hetzelfde neer, maar dan op een kleinere schaal, van wat Iron Lady Thatcher met de mijnwerkers gedaan heeft in Groot-Brittannië. Met de nederlaag van de mijnwerkers werd de ruggengraat van de vakbonden gebroken. Tot op vandaag is de georganiseerde arbeidersbeweging in Groot-Brittannië niet hersteld van deze nederlaag. Zonder die microcosmos zou de sociale strijd in Brussel én België een pak makker, minder vastberaden en waarschijnlijk ook ‘saaier’ zijn. Wat niet wil zeggen dat we altijd akkoord gaan, maar net zoals ‘antifa’ is deze microcosmos zeer heterogeen.
Een voorbeeldje van ‘katalysator’ van de sociale strijd
Tal van syndicalisten (militanten maar ook vrijgestelden en vakbondsverantwoordelijken) maken hier deel van uit. Deze microcosmos nam o.a. het initiatief tot het opzetten van de actiegroep/burgerbeweging “La Santé en Lutte – De Zorg in Actie” dat alle belanghebbenden, over alle vormen van verdeeldheid heen, in de zorgsector verzamelde: vakbonden, patiëntenorganisaties, etc. Onder druk van een reeks acties en stakingen in de Brusselse ziekenhuizen in 2019 werd de oprichting van een zorgpersoneelfonds (400 miljoen euro of ruim 5000 extra voltijdse zorgjobs) in het federaal parlement gestemd. Het hoeft niet te verbazen dat de nationale vakbondsapparaten zich gepasseerd voelden … door een initiatief van een deel van hun eigen kritische basis. Tijdens de covidcrisis ging deze burgerbeweging met o.a. de steun van het Brusselse ABVV-FGTB over tot actie met o.a. het organiseren van twee grote nationale zorgbetogingen in Brussel. En dan vergeten we nog de beelden die de wereld rondgingen toen zorgpersoneel in het UZ Sint-Pieter de rug keerde naar de toenmalige premier Wilmès. Zorgpersoneel kan je bezwaarlijk wegzetten als ‘black bloc’ …
Het bredere plaatje is natuurlijk het criminaliseren van om het even welk protest dat ingaat tegen de afbraakpolitiek van (extreem)rechts.
Het is dan ook geen toeval dat 3 dagen na 14 oktober ‘robocops’ overgingen tot de gespierde en gewelddadige uitzetting van 70 vluchtelingen uit een gekraakt voormalig vakbondsgebouw in Anderlecht. Een 300 à 400 tal actievoerders waaronder syndicalisten trachtten dit te voorkomen maar tevergeefs (4) .
Black bloc: de nuttige idioten voor de (extreem)rechtse agenda?
‘Antifa’ is zéér heterogeen en bestaat uit verschillende politieke tradities. Blokbuster en Syndicalisten TEGEN fascisme ageren in de traditie van de Socialistische Jonge Wacht (SJW) en de Internationale Socialistische Anti-oorlogsliga uit de jaren ‘30 (5). Een organische band met én stevige wortels in de georganiseerde arbeidersbeweging voorkomen geïsoleerde, gewelddadige uitspattingen in individuele actie. We kunnen echter wel begrijpen dat het “revolutionaire van de daad” een aantrekkingskracht uitoefent op een bepaalde laag jongeren. (zie later)
In de globale strijd tegen het kapitalisme is dergelijke individuele actie echter contraproductief. Massamobilisatie is de enige weg. De keuze voor individuele actie kan voortvloeien uit frustratie over “de makheid van de massa’s .” Echter, zich in de plaats stellen van die massa’s werkt niet.
Antimilitarisme is géén pacifisme
De SJW en de Liga waren antimilitaristen maar géén pacifisten. Het grote verschil is het volgende: pacifisten wijzen alle vormen van geweld af alsof het een religieuze doctrine betreft. Antimilitaristen daarentegen erkennen het recht op zelfverdediging (dat trouwens bestaat voor elke burger in dit land) tegen extreemrechtse geweldenaars én blind politiegeweld.
De Vlaamse media zijn allesbehalve onpartijdig
Het is ook niet toevallig dat kritische artikels over het overmatig politiegeweld voornamelijk uit de Franstalige media komen. Dergelijke kritische artikels moet men niet verwachten van de politiek gecontroleerde staatszender VRT. In Le Soir van 17/10/ 2025 (6) heeft men het in een artikel over overmatig en verkeerd gebruik van traangas door de ‘ordediensten’ op 14 oktober. Het blijkt ook dat Comité P (de politie van de politie) al in 2023 wijst op het verkeerd en overmatig gebruik van traangas tijdens massamanifestaties. Comité P: “L’Inspection générale relève le manque de formation et d’expérience de certaines unités policières par rapport à des services d’ordre où la violence s’est intensifiée ces derniers temps” Ook laat Le Soir slachtoffers van het politiegeweld uitgebreid getuigen (7). “Un nombre conséquent de témoignages émergent pour dénoncer des violences policières. Parmi ces récits, celui de Pauline, mère de deux enfants pris au piège d’une intervention que la police justifie par la nécessité de disperser des casseurs.”
De extreemrechtse wind tegen antifa komt uit de VS
Trump en zijn politieke klonen – groot en klein – Theo Franckenstein van de N-VA, Baby-Trump Bouchez van de MR etc, vallen ‘antifa’ aan door middel van de karikatuur van het black bloc met 1 reden: ALLE protestbewegingen tegen sociale afbraak en het kapitalisme in het algemeen criminaliseren en onderdrukken.
De antiglobaliseringsbeweging: het mythische ‘black bloc’ verschijnt op het wereldtoneel
Het ‘black bloc’ kwam voor het eerst op de internationale scène tijdens de protesten van de antiglobaliseringsbeweging eind jaren ‘90, begin jaren 2000. Toen portretteerde de media de antiglobaliseringsbeweging als ‘een rondreizend circus van relschoppers’ terwijl die beweging net zoals het vakbondsprotest vandaag de dag voor 99% bestond uit vreedzame manifestanten. De repressie was dan ook navenant: in juni 2001 werden 3 manifestanten door de politie in de rug geschoten in Göteborg (Zweden) en een maand later in Genua (Italië) viel de eerste dode: de 23-jarige Carlo Giuliani.
Tijdens de protesten in Göteborg was er een Belgische afvaardiging van ‘Internationaal Verzet’ aanwezig. Die afvaardiging werd integraal ingezet als stewards tijdens de antikapitalistische mars (één van de vele acties die toen plaats vonden)
Die betoging zou al snel ontaarden in een grootschalige veldslag met barricades en rookpluimen in de hoofdstraat van de stad. In de marge van die mars werden 3 manifestanten in de rug geschoten door de politie. De mars begon vreedzaam maar vastberaden met enkele duizenden actievoerders. Echter, een verrassingsaanval door de bereden politie (versterkt met de hondenbrigade) zou met de hulp van tientallen in het zwart uitgedoste en gemaskerde politieprovocateurs de lont aan het vuur steken. De stewards van de betoging zagen met hun eigen ogen hoe zogenaamde black bloc’ers kasseistenen lanceerden richting betoging. De betoging was immers doormidden gesneden door de bereden politie waardoor de stenen van het black bloc bij de kop van de betoging belandde … Kort nadien zagen we dezelfde zwarte figuren naar de politielijnen hollen terwijl ze hun identificatiekaart van de politie in de lucht hielden. De Zweedse overheid maakte er niet echt een geheim van: in de kranten stond doodleuk vermeld dat de politie méér dan 100 infiltranten inzette.
Tijdens het proces tegen de 3 neergeschoten manifestanten (!) werd de Zweedse politie ontmaskerd: de politie had bewust een andere klankband op de videobeelden van het incident gemonteerd in een wanhoopspoging ‘wettige zelfverdediging’ te kunnen inroepen. Helaas pindakaas.
De methodes van het black bloc maken het héél gemakkelijk voor (politie)provocateurs en extreemrechts om ongemerkt “hun ding” te doen.
We laten even een gepensioneerde syndicalist en vakbondsanimator aan het woord:
“Als strijdbare delegee (nu evenwel op pensioen) van het ABVV, kan ik echter geen begrip opbrengen voor de vernielingen die gisteren tijdens de vakbondsbetoging gebeurd zijn.
Dit brengt de vakbondsactie in diskrediet en schrikt mensen af om naar een volgende betoging te gaan. Het maakt dat in de pers en maatschappij meer discussie is over de rellen dan over de inhoudelijke punten waartegen de vakbond mobiliseerde. Het geeft bovendien de rechterzijde voldoende excuses om meer repressieve wetten te stemmen. Er wordt graag vergeleken met grote revolutionaire opstanden zoals de Parijse Commune, maar er is een groot verschil tussen een volksopstand en geïsoleerde acties van enkele individuen die denken zich in de plaats te kunnen stellen van massale mobilisaties. Wil je echt iets veranderen dan heb je steun nodig van een groot deel van de bevolking. Daar bestaan geen gewelddadige short-cuts voor.”
Samengevat: individuele actie kan nooit massa-actie vervangen.
De politieke zoektocht van jongeren naar een alternatief op het kapitalisme verloopt niet altijd rechtlijnig.
We begrijpen dat geradicaliseerde jongeren zonder organische band met de georganiseerde arbeidersbeweging zich aangetrokken voelen tot “het revolutionaire van de daad” vanuit een romantisch, naïef soort avonturisme. In het interview op NWS met “enkele relschoppers” (8) komen voornamelijk moralistische motieven naar boven. Tegelijkertijd bekennen sommigen zich tot het ‘marxisme’. Wij raden deze jongeren aan wat marxistische literatuur door te nemen en vooral wat het marxisme te zeggen heeft over individuele actie. Individueel geweld vanuit een kleine, geïsoleerde groep – los van de werkende klasse – heeft nog nooit een positieve invloed gehad op de krachtsverhoudingen, het tegendeel is waar.
Deze jongeren zijn echter niet allemaal ‘verloren’. De ervaring met de antiglobaliseringsbeweging leert ons dat sommige geradicaliseerde jongeren vanuit de praktijk uiteindelijk de juiste politieke conclusies trekken. Een belangrijk deel vervalt echter met ouder worden gedesillusioneerd in politieke inactiviteit, conformeert zich aan het kapitalisme of erger nog: verschijnt plots op de werkvloer als “de chef die iedereen haat”. De zuivere provocateurs zullen we nooit overtuigen. Sommige jonge activisten uit de antiglobaliseringsbeweging zijn inderdaad geëvolueerd van ‘experimentele anarchistische kat en muis spelletjes met de flikken’ naar een consequent syndicaal engagement en maken zelfs deel uit van vakbondsbesturen.
In het bredere perspectief van de klassenstrijd is individuele actie altijd contraproductief. We willen er echter wel op wijzen dat ‘directe actie’ niet hetzelfde is als ‘individuele actie’. Arbeiders die het werk neerleggen en hun bedrijf blokkeren met een stakingspiket is wel degelijk directe actie. We maken ons echter geen illusies: de discussie tussen ‘anarchisten’ (een zwarte vlag die niet altijd de lading dekt) en marxisten over welke soort actie nodig is om tot maatschappelijke verandering te komen, zal niet meteen beslecht worden.
Het AFF geeft een mooi overzicht van alle groepen die aanwezig waren op de betoging.
Artikel door Bart (Aalst)
Bronnen:
2 https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2025/10/15/extreemlinks/
3 https://www.lesoir.be/705404/article/2025-10-17/le-gaz-lacrymogene-une-arme-de-plus-en-plus-mal-utilisee-par-la-police-selon-le
4 https://www.lesoir.be/705636/article/2025-10-17/des-violences-policieres-denoncees-en-marge-de-lexpulsion-de-migrants-anderlecht
5 Meer over de SJW en de Internationale Socialistische Anti-oorlogsliga uit de jaren ‘30: https://www.facebook.com/photo?fbid=1232516448902916&set=a.558449809642920
6 https://www.lesoir.be/705404/article/2025-10-17/le-gaz-lacrymogene-une-arme-de-plus-en-plus-mal-utilisee-par-la-police-selon-le
7 https://www.lesoir.be/705413/article/2025-10-17/la-manifestation-du-14-octobre-ne-sest-pas-sentis-mis-en-securite-mais-attaques8 https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2025/10/17/rellen-betoging-brussel-antifa-politiegeweld-ccc/
