Leesgroep: Lenin en de revolutionaire organisatie

Lenin was een product van zijn tijd, gevormd door ondergrondse strijd, tsaristische repressie, revolutie en contrarevolutie. Hij was tegelijk een denker die de marxistische traditie verdiepte en een organisator die zijn ideeën voortdurend toetste aan de werkelijkheid en de praxis.

Waar anderen de klassenstrijd zagen als losse uitbarstingen, probeerde Lenin te begrijpen hoe bewustzijn groeit, hoe organisaties zich vormen en waarom sommige bewegingen doorbreken terwijl andere stilvallen. Hij kon scherp uithalen, hij was meedogenloos tegenover het opportunisme, maar tegelijk opvallend flexibel wanneer de situatie dat vereiste. Zijn erfenis is dan ook geen heilig dogma, al wordt dat soms zo voorgesteld, maar een methode: kijken naar de werkelijkheid zoals ze is, niet zoals we ze graag zouden zien, en daar politieke conclusies uit trekken.

Vandaag, met toenemende polarisatie, een zelfverzekerd extreemrechts en een linkse beweging die te vaak brandjes blust in plaats van strategie te ontwikkelen, komt Lenin opnieuw in beeld. Niet om klakkeloos te kopiëren, maar om te begrijpen hoe je een revolutionaire kracht opbouwt die verder gaat dan verontwaardiging of losse mobilisaties. Lenin lezen, niet vanuit nostalgie, maar als een manier om de wereld te analyseren en te veranderen.

Daarom organiseren we met Marxisme.be in 2026 een leesgroep rond drie sleutelwerken die de rijkdom van het leninistische denken blootleggen.

Veel misverstanden over Lenin komen voort uit karikaturen. Zijn denken draaide niet alleen om centralisme of discipline. Het evolueerde mee met de strijd zelf, van clandestiene organisatie tegen het tsarisme tot het moment waarop een revolutionaire massa in beweging kwam en de partij een instrument werd om die kracht te richten.

Als we als marxisten naar de sociale bewegingen van vandaag kijken – vakbondsacties, Palestina, feminisme, klimaatprotesten, LGBTQIA+… – duikt elke keer dezelfde vraag op: hoe wordt verontwaardiging bewustzijn? En hoe wordt bewustzijn organisatie? Lenin probeerde in zijn tijd al precies dat te doorgronden.

Met Marxisme.be willen we in 2026 het leninisme en de rol van een revolutionaire voorhoede bestuderen vanuit drie verschillende invalshoeken.

Het programma:

14 februari 2026 – Paul Le Blanc, Lenin and the Revolutionary Party

Le Blanc toont Lenin niet als mythe, maar als organiserend intellectueel: een revolutionair die begreep dat een partij geen administratief vehikel is, maar een instrument om de meest bewuste lagen van de klasse te organiseren en verbinden met de bredere beweging.

Hij ontleedt hoe Lenins ideeën ontstonden uit concrete situaties.

13 juni 2026 – Marcel Liebman, Leninism under Lenin

De Belgische historicus plaatst Lenin terug in zijn historische context. Hij toont een Lenin die laveert tussen democratie en centralisme, tussen interne discussie en discipline, en een Lenin die zich voortdurend aanpast, twijfelt en en zichzelf corrigeert.

Voor wie het leninisme wil begrijpen zonder karikaturen, niet van rechts, niet van links.

19 september 2026 – Lenin, Wat te doen?

Een van de beroemdste en meest verkeerd begrepen werken. Lenin verdedigt geen autoritaire partij, maar het idee dat spontane strijd nooit vanzelf politieke helderheid ontwikkelt.

Hij pleit voor een georganiseerde voorhoede die bewustzijn, ervaring en strategie samenbrengt.

Deze brochure blijft onmisbaar om de spanningen te begrijpen tussen spontane bewegingen en georganiseerde socialisten.