Tegen het Europa van het kapitaal – Voor een socialistisch Europa

Na decennialang neoliberaal beleid dat mee versterkt werd vanuit de Europese Unie, wordt steeds meer aanvaard dat dit Europa er niet voor ons is. De EU heeft niets te maken met samenwerking en vrede tussen de Europese bevolkingen, het is een instrument om onze lonen, arbeidscondities en levensstandaard verder naar beneden te halen.

EU: liberaliseren om de winsten te verhogen

Bij de Europese verkiezingen zullen de vage beloften en grote principes opnieuw centraal staan bij de traditionele partijen. Voor veel postbodes, bouwvakkers of treinbestuurders zal dat cynisch overkomen. Toen hun arbeidscondities werden aangevallen, gebeurde dat immers onder het mom van Europa.

De EU staat voor een neoliberale agenda met een privatiserings- en liberaliseringspolitiek. Alle openbare diensten moeten worden overgeleverd aan de “vrije markt” die zo hard faalt in onder meer de financiële sector. De private sector wil haar winsten opdrijven en wil daarom haar klauwen in de openbare diensten zetten, de EU dient zich aan als hulpmiddel om dat te bereiken.

Bij De Post is dit heel concreet. Om de liberalisering voor te bereiden, gingen reeds 8.000 van de 40.000 jobs verloren. Honderden postkantoren sloten de deuren en enkel de grote klanten die met hun commerciële zendingen goed zijn voor een aanzienlijk “marktaandeel” worden op de wenken bediend. Het slachtoffer hiervan? Het personeel dat “overtollig” was en het overblijvende personeel dat een onmenselijke werkdruk kent. En uiteraard ook de gewone gebruikers van postdiensten die steeds meer de bus moeten nemen als ze een postzegel willen kopen.

In verschillende buurlanden is de “postmarkt” reeds geliberaliseerd: dat is het geval in Groot-Brittannië, Nederland, Duitsland, Zweden en Finland. De “vrijmaking” van de Nederlandse postdiensten heeft geleid tot concurrentie, maar dan wel op de arbeidsvoorwaarden en het loon van het personeel. Nieuwe bedrijven als Selekt Mail en Sandd betalen in Nederland slechts 7 euro per uur, bij TNT-post werd een loonsverlaging van 5% tot 15% opgelegd en worden postbodes vervangen door postbezorgers die bruto 8,32 euro per uur verdienen. Bij de kleine commerciële bedrijven zijn er zelfs postbezorgers die met een systeem van stukloon werken. Alle postkantoren worden gesloten en vervangen door postpunten. De dienstverlening wordt verder in vraag gesteld. Ger Jacobs, commercieel directeur van TNT Post verklaarde: “Post gaat een product worden dat drie of nog maar vier dagen in de week wordt besteld. Onze zakelijke klanten laten blijken geen behoefte te hebben aan een zesdaagse bezorging. En daar zit meer dan 90 procent van ons volume.”

Als De Post vandaag bij ons de postbodes wil vervangen door postbezorgers die deeltijds aan lagere lonen werken, dan is het duidelijk waar het dit idee ging oppikken. Het Nederlandse comité “Red de Postbode” stelde naar aanleiding van een manifestatie eind maart terecht: “Wij betalen voor de liberalisering, de oneerlijke concurrentie en de hoge winsten voor de bedrijven. Het plan van Brussel om van Europa een grote vrije postmarkt te maken gaat over onze ruggen.”

Na drie generaties georoute, collect, reorganisatie cleaning, poststations etc… weten we ook bij ons dat de “liberalisering” niet meevalt en de arbeidscondities onhoudbaar worden. De liberalisering is niet aanvaardbaar en dient enkel om de winsten van de aandeelhouders op te drijven. De Deense post ging al lopen met een grote winst, het investeringsfonds CVC dat nu de helft van De Post in handen heeft, zou nog eens een extra cadeau van 500 miljoen euro krijgen. Het feit dat onze post in handen is van een beleggingsfonds, moet gezien de financiële crisis tot nadenken stemmen. Liberalisering is voor De Post niet minder risicovol dan het was voor de banken!

Ook in andere sectoren wordt een liberalisering en privatisering voorbereid. Dat gebeurt systematisch door die delen die onmogelijk winstgevend te maken zijn te weinig te financieren. Die delen blijven ten laste van de overheid, de kosten zijn voor de gemeenschap. De winsten daarentegen worden klaargestoomd voor privatiseringen. Enkel die delen die potentieel winstgevend zijn, krijgen extra middelen. Zo werd bij de spoorwegen de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in snelle internationale treinen, maar bleef het binnenlandse net ondergefinancierd. Wie dagelijks de trein gebruikt, merkt de gevolgen meteen.

Tegenover de Europese (en andere) liberaliseringen pleiten wij voor openbare bedrijven waar de dienstverlening centraal staat. De discussie die moet worden gevoerd, is hoeveel middelen de gemeenschap wil besteden aan het recht op mobiliteit, energie, communicatie… van de volledige bevolking. In een privé-bedrijf staat het behalen van winst centraal, alles moet daarvoor wijken: de dienstverlening, het onderhoud, de veiligheid,… Het personeel en de gebruikers subsidiëren er de aandeelhouders.

EU: neerwaartse spiraal voor lonen en arbeidsvoorwaarden

Het verrichten van diensten moet volgens de EU worden opengesteld voor bedrijven uit de volledige EU, wat leidt tot een negatieve concurrentie op het vlak van lonen en arbeidsvoorwaarden. Bovendien besliste het Europees Gerechtshof uitdrukkelijk dat bedrijven onder de sectorale loonbepalingen kunnen werken. Dat gebeurde onder meer met een uitspraak ten voordele van het Letse bedrijf Laval dat in Vaxholm te Zweden haar arbeiders liet werken aan 9 euro per uur (het Zweedse minimumloon) en niet aan de 16 euro die voor de sector gold. Volgens het Hof was het enige wettelijk opgelegde loon het Zweedse minimumloon en niets meer. In het arrest-Viking werd een gelijkaardige redenering gevolgd.

Het zogenaamde “vrije verkeer” van personen en diensten in de EU is niet bedoeld voor asielzoekers die buiten het Fort Europa moeten blijven. Het enige doel is de patroons en bedrijven mogelijkheden bieden om sneller en makkelijker extra winsten te boeken. Dat kan bijvoorbeeld door Oost-Europese werknemers aan te trekken via zogenaamd Oost-Europese dienstverlenende bedrijven.

In de bouwsector wordt een relatief groot aandeel van het werk verricht door Oost-Europese of Zuid-Europese bouwvakkers. Zeker in de periode van economische groei was dat het geval. Nu zijn het vaak deze arbeiders die het eerst hun job verliezen en soms terug keren naar het eigen land. Een aantal bedrijven blijft evenwel inzetten op buitenlandse arbeidskrachten omdat deze goedkoper zijn.

Een recent voorbeeld hiervan zagen we bij Lindsey Oil Refinery in Groot-Brittannië, waar de directie van Total voor een bouwwerf in zee ging met een Italiaans bedrijf dat goedkopere Italiaanse en Portugese arbeiders zou leveren. Na een staking van het Britse personeel werd onder meer afgedwongen dat dezelfde loon- en arbeidsvoorwaarden zouden worden toegepast en werden vakbondsrechten toegekend aan het buitenlandse personeel.

Het verzet tegen het inzetten van goedkopere buitenlandse collega’s werd door het establishment afgedaan als “nationalistisch”. Dat wordt vergemakkelijkt door de afwezigheid van een sterk syndicaal Europees antwoord op de verdeel-en-heerspolitiek die ons door de strot wordt geramd.

Als er vandaag in de EU over “harmonisatie” wordt gepraat, is het enkel om de arbeiders meer flexibiliteit en minder sociale bescherming aan te bieden. “Flexicurity” wordt dat in de Lissabon-agenda genoemd. In de praktijk betekent het dat enkel de flexibiliteit verzekerd is.

Af en toe een Europese betoging zal niet volstaan als antwoord. Er is nood aan een degelijke Europese organisatie van de werkenden rond een offensief eisenplatform, waarin wordt opgekomen voor een harmonisatie door het optrekken van de sociale bescherming, arbeids- en loonsvoorwaarden tot een hoger niveau. Europese acties en stakingen tegen de privatiseringspolitiek, tegen de dalende lonen en verslechterende werkomstandigheden, tegen de afbraak van sociale zekerheid,… zouden de enorme macht van de Europese arbeidersklasse illustreren en ons toelaten om overwinningen te boeken in een tegenoffensief tegen de huidige aanvallen.

Onze mening:

 

• Neen aan het neoliberale Europa dat staat voor aanvallen op onze lonen, arbeidsomstandigheden en sociale uitkeringen
• Neen aan de privatiseringsagenda van de EU – voor democratische en efficiënte openbare diensten waarin ook de rechten van het personeel worden erkend
• Voor een nationale publieke gezondheidszorg onder controle en beheer van de gemeenschap
• Neen aan de militarisering van Europa en de uitbreiding van de wapenindustrie
• Voor arbeidsrechten en tegen de aanvallen van het Europees Gerechtshof op de door de bonden onderhandelde lonen en arbeidsvoorwaarden
• Voor een socialistisch Europa onder democratische controle van de bevolking in de plaats van een Europa dat wordt gedomineerd door de belangen van de grote bedrijven