Leterme I. Wat concreet is, is asociaal – wat sociaal is, is niet concreet!

De kogel is door de kerk. Leterme komt op de voorziene datum dan eindelijk aan het hoofd van een nieuwe regering. Een echte regering. En toch schat zo goed als de volledige pers deze nieuwe regering in als een nieuwe interim- of overgangsregering. Met een interim- of overgangsregeerakkoord. De Standaard somt cynisch 10 data op waarop deze regering met obstakels af te rekenen krijgt die haar kunnen doen vallen. Tien data tussen nu en de regionale en Europese verkiezingen in 2009.

Het hele gebeuren heeft waanzinnig veel voeten in de aarde gehad. De voorbije dagen vervoegde nog een ander probleem, levensbelangrijk voor de burgerlijke politici, de moeilijke discussies over koopkracht, het budget, nieuwe en dure lastenverlagingen, het communautaire en BHV,… Namelijk: de verdeling van de postjes. Maar daar werd alsnog een bevredigende oplossing gevonden door het bijcreëren van wat posten als staatssecretaris.

Uiteindelijk leverden 9 maanden politieke crisis en verlamming, gevolgd door drie maanden interimregering, eerder een “intentieverklaring” op dan een reëel en becijferd regeerakkoord. De sociale beloftes die erin vervat zijn – want er werd geen keuze gemaakt tussen de sociale agenda van CD&V en PS, de traditionele zoethoudertjes, en de neoliberale eisen voor verdere lastenverlaging en cadeaus aan het patronaat – blijven allemaal vaag en verder in te vullen. Er staan vooral geen cijfers bij, terwijl Leterme tijdens de oranje-blauwe onderhandelingen sprak over meer dan 10 miljard om die twee allebei te behouden. Maar nergens wordt gesteld waar dit geld vandaan zal komen.

Concrete asociale voorstellen aanvaard door CD&V, PS en CDH

Hoewel de vakbondsleiding verbazend genoeg zacht of niet reageert op het regeerakkoord – ze verklaren zich feitelijk al blij dat er een regering is en het ACV gaat zover te stellen dat er een “verschuiving naar het sociale” heeft plaatsgevonden – staan erin niet weinig zeer concrete voorstellen die menig syndicalist zullen doen huiveren, of dat zou toch moeten.

De Standaard somt ze op 18 maart op. Zo moet het mogelijk worden om economische migranten aan te trekken voor knelpuntberoepen. Dit wordt dan wel vergezeld met de zoveelste “oproep” aan het patronaat in die sectoren om meer in opleiding en vorming te investeren. Leterme I wil de “systematische opvolging van werklozen” (lees: de jacht op werklozen om hen te dwingen jobs te aanvaarden met zeer lage lonen en slechte condities) uitbreiden tot de 50-plussers. Uitzendarbeid bij de overheid moet mogelijk worden “in uitzonderlijke en tijdelijke omstandigheden”.

Bij deze maatregelen wordt telkens vermeld dat de uitwerking hiervan moet gebeuren in overleg met de sociale partners. De CD&V en ook PS hopen op akkoorden die het fiat krijgen van de vakbondsleiding, reden waarom de zoethouders in de tekst moesten blijven staan zelfs al is nu al duidelijk dat er geen geld zal zijn voor het hele pakket, zelfs nog voor de economische crisis ook hier ten volle toeslaat, wat onvermijdelijk moet gebeuren (zie artikel economie?).

Verder somt De Standaard ook nog verdere lastenverlagingen voor ploegen- en nachtarbeid op, waarover volgens de krant enkel nog werd geruzied in termen van de hoogte van het bedrag. En, last but not least, de annualisering van de 38-urenweek.

Dit laatste wordt door De Standaard (of door het regeerakkoord?) voorgesteld als een manier om de recuperatie van overuren “flexibeler” te laten verlopen, “voor zowel werkgever als werknemer. Werknemers kunnen bijvoorbeeld een periode waarin ze meer thuis willen zijn, compenseren door harder te werken in een andere periode van het jaar”. Wie dat gelooft, gelooft ongetwijfeld ook nog in Sinterklaas! Waar overal in de samenleving steeds luider de roep klinkt om minder druk en stress, wordt hier de flexibiliteit ten top gedreven en volledig geïnstitutionaliseerd: je zult meer werken wanneer dat de baas goed uitkomt, en minder… wanneer dat de baas goed uitkomt. Hiermee wordt meteen ook het “probleem” van “dure” overuren voor de bazen in een pak sectoren van tafel geveegd.

Voor de rest: afwachten!

Zoals reeds gesteld: het regeerakkoord is niet becijferd en is dus niet concreet over hoeveel middelen ter beschikking staan van de koopkrachtmaatregelen. Men kan het dus ook niet vergelijken met de cadeaus die opnieuw – en daar kunnen we wel zeker van zijn – aan het patronaat zullen worden uitgedeeld. Zeker is ook dat de maatregelen voor de koopkrachtverhoging beperkt zullen blijven tot enkele druppels op de hete plaat. Door zich uit te spreken over de wens de loonkosten “gunstiger” (voor het patronaat) te laten ontwikkelen dan bij de belangrijkste handelspartners, maakt de regering (mét de partijen die verbonden zijn aan de grootste vakbonden, nl. PS en CD&V) nu al duidelijk dat het meest doeltreffende middel tot een verbetering van de koopkracht van de brede bevolking, met name een loonsverhoging en een substantiële verhoging van de uitkeringen door het terugdraaien van de verlaging van de “patronale” bijdragen, voor hen niet in aanmerking komt. De “samenleving” zal moeten opdraaien voor de toegenomen kosten en voor het geld dat het patronaat dankzij lastenverlaging, notionele intrest en fraude niet langer betaalt. De samenleving, dat is u en ik.

Ondertussen is het ook niet zeker dat deze regering staande blijft. Een eerste obstakel komt eraan in de zomer, als tegen midden juli het tweede pakket in de staatshervorming klaar moet zijn. Dat pakket moet verkoopbaar zijn voor CD&V (en dus minstens de responsabilisering van de regio’s inzake werkgelegenheidsbeleid bevatten), anders stapt CD&V vergezeld door NVA uit de meerderheid. Waarna dan ongetwijfeld een nieuwe “interim-” over “overgangsregering” moet worden gemaakt, waarschijnlijk eentje van “nationale eenheid” dan, om het verschil met de huidige te maken, die de boel moet draaiende houden tot aan de verkiezingen van 2009.

Indien er wel een akkoord komt die de goedkeuring van de CD&V kan wegdragen, komt een tweede obstakel eraan in september en dat in de vorm van een nieuwe begroting, waarin exact dezelfde discussies aan bod zullen komen als nu zijn bediscussieerd, maar waarop dan wel cijfers moeten worden geplakt. Ondertussen suggereert De Standaard dat geldige verkiezingen zonder splitsing kunnen als uitzonderlijk wordt teruggekomen op de provinciale kieskringen en men overal in de oude kiesarrondissementen stemt.

Indien ze ook dat overleeft, is er BHV nog, dat op verschillende tijdstippen opnieuw op de agenda zal komen. En dat alles wordt dan vervoegd met een constant verhogende verkiezingskoorts naar de regionale verkiezingen van 2009 toe, waar met alle macht geprobeerd zal worden dominante posities te bevestigen of te verkrijgen.

Als ze dat alles overleeft, is de regering Leterme erin geslaagd hét Belgische kunstwerk te vervolmaken: een stabiele regering creëren op basis van een overtuiging dat de belangen van de burgerij te allen tijde gediend moeten worden en dat andere belangen daarbij secundair zijn. Dan zullen we tot in 2011 Leterme als premier hebben. Maar waarschijnlijker is dat deze regering essentieel een “overgangsregering” blijft gezien alle partners meer hun oog op de verkiezingen van 2009 hebben dan op de noodzaak vandaag compromissen te sluiten.

Zeker is dat de arbeidersbeweging uit haar doppen moet kijken, want in dit regeerakkoord zitten “terloops” een hele stapel zaken waarvoor de werkenden en de uitkeringsgerechtigden duur zullen moeten betalen, en dat nog voor een economische crisis aanleiding zal geven tot hetgene waar de voormalige CVP berucht voor is: oproepen om “allemaal” de broekriem aan te trekken.