Spanningen tussen VS en Rusland nemen toe. Poetin maakt gebruik van Westerse hypocrisie over “democratische rechten”
De spanningen tussen Rusland en de westerse imperialistische machten zijn nooit zo gespannen geweest sinds het einde van de Koude Oorlog. De VS stelde dat het zou gebruik maken van het Poolse en Tsjechse grondgebied voor raketafweergeschut tegen mogelijke aanvallen vanuit landen als Iran en Noord-Korea. De Russische president reageerde met de melding dat Rusland raketten zou afstemmen op Europa. Zijn dreigement werd versterkt met enkele testen die ruime aandacht kregen in de Russische media.
Het conflict dreigde even de recente G8-top in Duitsland te overstemmen. Het werd pas aan de kant geschoven toen Poetin Bush aanbood om gebruik te maken van raketafweergeschut in Azerbeidjan. Die infrastructuur dateert nog van de periode dat een verdedigingssysteem werd opgebouwd in de Sovjetunie. Bush was verrast door het voorstel. De onderliggende spanningen blijven echter toenemen, er is immers een strijd tussen verschillende imperialistische machten voor politieke en economische en invloed.
In april besliste de regering van Estland om een standbeeld te verwijderen dat hulde moest brengen aan het Sovjetleger in de strijd tegen het fascisme. Dat leidde tot rellen in de hoofdstad Tallin waarbij een Rus omkwam. Het Kremlin reageerde door een anti-Estland sfeer te stimuleren in Moskou. Een door het Kremlin gesteunde jongerengroep ging zelfs over tot een bezettingsactie van de Estse ambassade. Na de G8-topontmoeting trok Bush onder meer naar Albanië waar hij verklaarde voorstander te zijn van de onafhankelijkheid van Kosovo. Hierop heeft het Kremlin haar verzet tegen die plannen opgedreven. In Moskou wordt gevreesd dat de onafhankelijkheid van Kosovo een aanmoediging zou vormen voor verschillende regio’s in de voormalige Sovjetunie waar er eveneens plannen bestaan om onafhankelijk te worden.
Deze conflicten zijn uitdrukkingen van diepgaandere belangentegenstellingen. Rusland en de VS stonden reeds tegenover elkaar in de discussie over de oorlog in Irak, ze gaan niet akkoord over het Midden-Oosten en Iran. Tot op zekere hoogte wordt zelfs geprobeerd om de allianties van tijdens de Koude Oorlog nieuw leven in te blazen. Het wijst ook op een versterking van de onofficiële alliantie tussen regeringen van onder meer China, Iran, Venezuela en Bolivië en natuurlijk ook Rusland, allemaal landen die steeds openlijker hun verzet laten blijken tegen de wereldwijde dominantie van het VS-imperialisme.
De Russische president Poetin maakte gebruik van het Economisch Forum in St. Petersburg afgelopen weekend om te klagen over bestaande organisaties (zoals de Wereldbank) die hun rol niet vervullen in het “reguleren van de globale economische relaties”. Hij stelde ook dat de “belangen van een stabiele economische ontwikkeling het best zouden gediend worden door een nieuwe constructie van de internationale economische verhoudingen gebaseerd op vertrouwen en wederzijdse voordelen.”
Agressief
Het Kremlin wordt steeds agressiever in de verdediging van de economische belangen van het Russische kapitalisme. Het land exporteert steeds meer technologie voor nucleaire energie, onder meer naar Iran. Er werd ook recent een contract getekend in India om er vier nieuwe kerncentrales te bouwen. Daarenboven bedreigt Rusland steeds meer de Amerikaanse dominantie op het vlak van wapenhandel. Het heeft reeds Groot-Brittannië en Frankrijk voorbij gestoken op het vlak van wapenexport en voor heel wat belangrijke producten heeft het ook de VS voorbijgestoken.
Natuurlijk spelen olie en gas een belangrijke rol. Rusland is de belangrijkste producent van natuurlijk gas en komt in de buurt van Saoedi-Arabië op het vlak van de productie van ruwe olie. Rusland is betrokken in een bittere strijd met de VS rond het aanleggen van netwerken van pijpleidingen. Het gebruikt de olie- en gasvoorraden bovendien om de regeringen van buurlanden te chanteren. Het meest spectaculaire voorbeeld zagen we begin 2006 toen de Oekraïne haar energiebevoorrading zag afgesloten worden met het oog op het afdwingen van een akkoord rond de marktprijzen. Dat leidde ook tot onderbrekingen in de leveringen in West-Europa. Recent informeerde Rusland ook de regering van Witrusland dat het voortaan marktprijzen zal moeten betalen voor haar energietoevoer. Als gevolg van deze aankondiging moest president Loekashenko aankondigen dat er belangrijke besparingen komen op de sociale zekerheid. De Westerse energiemultinationals Shell en BP worden uit de Russische olie-industrie weg gehouden en verliezen er terrein.
Tegen de achtergrond van een aangehouden economische groei in Rusland is Poetin in staat om de internationale ontwikkelingen te gebruiken om zichzelf het imago van een “sterke verdediger” van de Russische belangen toe te meten. Met binnenkort zowel parlementsverkiezingen als presidentsverkiezingen probeert het Kremlin er alles aan te doen om de Russische chauvinistische kaart te spelen om de steun voor haar kandidaten op te drijven. Het maakt daarbij ook gebruik van de hypocrisie van de Westerse leiders die plots bezorgd zijn om het gebrek aan democratie in Rusland. Toen de Duitse kanselier Merkel op de recente top tussen de EU en Rusland in Samara publiek kritiek gaf op Poetin voor het oppakken van betogers tegen de top, toonde de Russische televisie onmiddellijk beelden van een brutale aanval van de Duitse politie tegen anti-G8 betogers. De VS-leiders die kritiek gaven op de ondemocratische methoden in Rusland, verwelkomden wel grondwetsveranderingen in Kazakstan die het president Nazarbayev mogelijk maken om benoemd te worden tot “president-voor-het-leven”. Maar Nazarbayev voert natuurlijk een beleid dat goed is voor de Amerikaanse oliebedrijven.
Hoe Coca-Cola de Russische arbeidswetgeving toepast
De Westerse belangen gebruiken een retoriek rond democratie, maar zijn niet geïnteresseerd in het verdedigen van democratische rechten indien dit hun economische belangen niet dient. Dit werd nogmaals aangetoond op het Economisch Forum in Sint-Petersburg. Daar was een record aantal Westerse bedrijven aanwezig. Deze bedrijven gaven volgens het Britse dagblad Financial Times hun vastberadenheid aan om “meer te investeren in Rusland, ondanks waarschuwingen van de politieke leiders dat de slechtere relaties met het Westen negatieve gevolgen zou hebben voor de investeringen in Rusland.” Een topmanager van Coca-Cola stelde bijvoorbeeld dat het bedrijf haar investeringen in Rusland wil verdubbelen. Het bedrijf maakte recent gebruik van de nieuwe (bijzonder asociale) arbeidswet om de lage lonen in het land te rechtvaardigen.
De tijd dat veel Russen naar het Westen keken als een toonbeeld van economische welvaart en democratie behoort reeds lang tot de verleden tijd. Jammer genoeg kan het Kremlin gebruik maken van het gebrek aan een massaal links alternatief om de anti-Westerse gevoelens in haar eigen belang te gebruiken en te manipuleren. Hoe lang het Kremlin daarin zal slagen, hangt af van de tijd die nodig is om een echt arbeidersalternatief op te bouwen.
