Bayer/Lanxess. Ondanks recordwinsten: 379 jobs bedreigd in “sociaal” afbraakplan

In het voorjaar hield Bayer in Duitsland een persconferentie waarop Werner Wenning wist te melden dat “2006 een bijzonder succesvol jaar was geweest voor Bayer”. Meer nog: “het was één van de meest succesvolle jaren in de geschiedenis van Bayerconcern”. Wenning verklaarde tevreden te zijn met de prestaties van de groep. Nu zouden er in Antwerpen echter 379 jobs verdwijnen.

Moois voor aandeelhouders, besparingen voor de arbeiders

In 2006 nam de omzet van Bayer toe met 17%, de winst van het concern steeg tot 3,5 miljard euro. Dat was 14% meer dan in 2005 en een nooit gezien record. Het aandeel van Bayer steeg eveneens met 18%. De directie stelde evenwel aan de aandeelhouders voor om het dividend per aandeel aanzienlijk op te trekken zodat 45% van de winst naar de aandeelhouders zou vloeien. Een mooi cadeau voor de aandeelhouders.

De mooie cijfers voor de aandeelhouders staan in een contrast met wat de directie aan de arbeiders te bieden heeft. De afgelopen jaren verdwenen heel wat jobs, ook in Antwerpen. In 2001 waren er nog 2.438 arbeiders bij Bayer in Antwerpen. In 2002 werd aangekondigd dat er 430 jobs moesten verdwijnen, in 2003 volgde een aankondiging over het verdwijnen van 701 jobs (28% van het totaal). De eerste herstructurering (uit 2002) had als doel om 31 miljoen euro op jaarbasis te realiseren tegen 2005 onder meer door besparingen en outsourcing (van diensten zoals het restaurant, de reiniging, post, pipe-shop, intern vervoer,…).

Onder syndicale druk werd het banenverlies beperkt tot 600 en vielen er geen gedwongen ontslagen. Ook de outsourcing werd beperkt. Opvallende maatregelen in het sociaal plan waren het vrijwillig brugpensioen vanaf 52 jaar en het doorvoeren van een 33,6 uren werkweek om met arbeidsduurvermindering jobs te redden.

Bayer/Lanxess: 1 + 1 = ?

In november 2003 kondigde de directie van Bayer in Leverkusen aan dat het een aantal activiteiten wou afstoten en zou onderbrengen in de groep Newco (dat momenteel Lanxess noemt). Ook in Antwerpen zou het bedrijf opgesplitst worden en dat tot ongenoegen van de arbeiders die acties voerden onder het motto “Wij willen 1 blijven”.

In december 2003 volgde een akkoord over de structuur van Bayer/Lanxess in Antwerpen: er kwam een splitsing in Antwerpen maar er zou één syndicale delegatie, één OR en één CPBW blijven. Tegelijk werd een werkzekerheidsgarantie vastgelegd in een CAO met opvallend hoge premies bij eventuele ontslagen. Deze CAO loopt tot 31 december 2008.

Een groot deel van de tewerkstelling is afhankelijk van samenwerkingsakkoorden tussen beide onderdelen van de groep. Er zijn een 70-tal dienstverleningscontracten tussen beide bedrijven. De directies maakten eerder dit jaar bekend dat over deze samenwerking zou worden onderhandeld. Dat wees op de mogelijkheid van nieuwe afdankingen. Blijkbaar is de splitsing in Bayer en Lanxess onderdeel van een besparingsoperatie?

Hoe anders kan de directie van de Bayergroep verklaren dat Newco wereldwijd eind 2003 nog 20.423 arbeiders telde, tegenover eind 2006 nog 16.481 voor Lanxess? Eind juni 2007 stond de teller op exact 16.400. Eén op de vijf jobs is verdwenen op vier jaar tijd!

379 jobs bedreigd in Antwerpen?

Zaterdag kondigde de Gazet van Antwerpen aan dat er 300 jobs bedreigd zijn bij Bayer/Lanxess in Antwerpen. De krant beschikte over gedetailleerde informatie over waar er jobs zouden kunnen verdwijnen. Vreemd genoeg werd de info deels toegeschreven aan de vakbonden, die dit ten stelligste ontkennen. Op maandag 24 september werd dan een bijzondere ondernemingsraad aangekondigd voor woensdag 26 september. Wellicht had de directie die ondernemingsraad gepland en heeft het gebruik gemaakt van de Gazet van Antwerpen om de discussie over banenverlies in een stroomversnelling te brengen. Op de OR werd vervolgens aangekondigd dat 155 arbeidsplaatsen bij Bayer en 127 bij Lanxess worden afgebouwd en nog eens 50 arbeiders van Bayer zouden worden overgeplaatst naar andere partners.

De directie goochelt met cijfers om het aantal afvloeiingen rooskleurig voor te stellen. Nochtans zijn er 243 banen die verloren gaan bij Bayer (126 in het kader van de herstructurering Mustang, 66 door het opzeggen van dienstverleningsovereenkomsten, 23 die moeten overstappen van Bayer naar Lanxess en 28 functies die geoutsourced worden). De directie stelt echter dat er in het kader van nieuwe investeringen 15 (PMPO Ploytherproject) en 22 (joint venture voor verlading van schepen en tankparkbeheer) banen zouden bijkomen. Hierop wordt volgende berekening gemaakt: 126 + 66 – 15 – 22 = 155. De overige banen die verloren gaan worden als “transfer” gezien: 23 banen van Bayer gaan naar Lanxess, 9 gaan in de andere richting. Samen met 28 banen die worden geoutsourced, zou er een transfer van 42 zijn. Het resultaat voor Bayer zou zijn dat er van de 894 VTE (op 31.12.2006) nog 697 overblijven na de reorganisatie.

Bij Lanxess zou de herstructureringsoperatie Recom 127 jobs kosten (waaronder 65 jobs geoutsourced zouden worden) en moeten 9 VTE’s van Lanxess naar Bayer overstappen. Hierdoor is het totaal banenverlies bij Lanxess 135. Samen met de 243 bij Bayer is dit dus 379. De directie houdt geen rekening met banen die van Lanxess naar Bayer of omgekeerd worden overgeplaatst, maar anderzijds stelt ze wel dat er een striktere scheiding tussen beide moet komen. Er wordt zelfs voorgesteld om de structuur van aparte technische bedrijfseenheden aan te nemen.

De directie stelt dat dit noodzakelijk is om het bedrijf competitief te houden. Bayer/Lanxess is nochtans een bijzonder productief bedrijf. De omzet per arbeiders is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Met 2.072 arbeiders in 2003 was er een omzet van 1.134 miljoen euro (0,55 miljoen euro per arbeider). In 2006 was er met 917 arbeiders bij Bayer een gelijkaardige omzet van ruim 1.100 miljoen euro (een omzet van 1,1 miljoen euro per arbeider). Met de helft van het personeel wordt dus een zelfde omzet gehaald! De lonen en personeelskosten zijn overigens slechts goed voor minder dan 10% van de omzet (8,7% in 2006). Ook de winsten stegen, onder meer door de notionele intrestaftrek van Verhofstadt. De reële belastingsdruk voor Bayer/Lanxess bedraagt 7,8%!

Toch voldoet dit niet voor de directie. Zoals Ulrich Koemm (topman van Lanxess) in mei 2006 nog stelde in Gazet van Antwerpen: “Een chemiearbeider in Antwerpen heeft bijna zestig dagen vakantie per jaar. Dat is te veel. In China hebben ze er hooguit 15.” Wellicht daarom circuleren er herstructureringsplannen. In Gazet van Antwerpen werd gesteld dat er discussie zal zijn over enkele ondersteunende diensten zoals de centrale werkplaats, de onderhoudsdienst, de bewaking en de energiebevoorrading.

De vakbonden bij Bayer/Lanxess eisen duidelijkheid van de directie. Ze aanvaarden niet dat ze uitgespeeld worden in een geruchtenmolen waar ze zelf niet van op de hoogte zijn. Ook vinden ze de plannen van de directie te vaag geformuleerd. Daarnaast eisen ze dat de dienstverleningsakkoorden van Bayer en Lanxess verder gerespecteerd worden zodat het behoud van alle jobs mogelijk is. Nu wil de directie vervroegd de discussie voeren over het afbouwen van de dienstverleningsovereenkomsten en bovendien wil het dat Bayer en Lanxess zouden fungeren als afzonderlijke technische bedrijfseenheden.

Het ABVV verklaarde reeds dat dit onaanvaardbaar is. Outsourcen is onaanvaardbaar en “ook afvloeiingen vinden we ondenkbaar, aangezien de twee bedrijven zeer goede resultaten boeken.”